مقایسه شیوه ی تاریخنگاری پیگولوسکایا و مارک بلوخ پیرامون نظام فئودالیسم

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیات علمی دانشگاه الزهرا (س)

2 دانشجوی دکترای تاریخ ایران دوران اسلامی دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره) قزوین

چکیده

 این نوشتار به صورت تطبیقی شیوه تاریخنگاری پیگولوسکایا نویسنده معروف روس را با مارک بلوخ از پیشگامان مکتب آنال فرانسه درباره نظام فئودالیسم موردتحقیق قرار می دهد. مارک بلوخ فئودالیسم را در اروپا بررسی کرد اما پیگولوسکایا با دیدگاه مارکسیستی بیشتر به مشرق زمین بویژه ایران توجه داشت. بنابراین این سؤال مطرح می شود که چرا پیگولوسکایا از واژه «فئودال» علی رغم تفاوت آن با ساختار اقتصادی ایران در آثار خویش بهره برده است؟ فرضیه حاصله چنین است که وی همانند مارکسیست ها با دیدگاهی کل گرایانه مرحله تکامل و سیر خطی در اندیشه مارکس را در هر نقطه جهان از جمله ایران صادق دانسته و بدین صورت آن را بر خلاف آنال ها تعمیم داده است. این مقاله با استفاده از روش پژوهش در تاریخنگاری مبتنی بر توصیف و تحلیل ابعاد و زوایای موضوع را بررسی می نماید. یافته ها نشان می دهد، که مارک بلوخ با توجه به تفکر غالب بر مکتب آنال ساختار و همه شواهد را در تبیین یک رویداد بکار برده است اما پیگولوسکایا با پیروی از مورخان شوروی همان زیربنای اقتصادی و اندیشه مارکسیستی را مد نظر قرار داده است.

کلیدواژه‌ها


- آژند، یعقوب.(1388).تاریخنگاری در ایران، چ2، تهران، گستره.
- آ.کوریک، جیمز.(1380).قرون وسطای اولیه، ترجمه مهدی حقیقت خواه، تهران، ققنوس.
- ادواردز، پل.(1375).فلسفه تاریخ (مجموعه مقالات از دایره المعارف فلسفه)، ترجمه بهزاد سالکی، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
- استنفورد، مایکل.(1393).درآمدی بر تاریخ پژوهی، ترجمه مسعود صادقی، چ7، تهران، دانشگاه امام صادق (ع) و سمت.
- استویانویچ، ترایان.(1386).روش تاریخی یا پارادایم آنال، ترجمه نسرین جهانگرد، تهران، مؤسسه علمی و فرهنگی فضا.
- اسکاچپول، تدا.(1392).بینش و روش جامعه شناسی تاریخی، ترجمه هاشم آقاجری، چ2، تهران، مرکز.
- برک، پیتر.(1381).تاریخ و نظریه اجتماعی، ترجمه غلامرضا جمشیدی ها، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
- برهمند، غلامرضا.(1387).تأملی در ماهیت جنبش مزدکیان، نشریه مسکویه، سال 3، شماره 10.
- بلوخ، مارک.(1363).جامعه فئودالی، ترجمه بهزاد باشی، 2 جلد، تهران، آگاه.
- پطروشفسکی، ا.پ.(1357).کشاورزی و مناسبات ارضی در ایران عهد مغول، ترجمه کریم کشاورز، ج1، تهران، نیل.
- ــــــــــــــــــ(1344). کشاورزی و مناسبات ارضی در ایران عهد مغول، ترجمه کریم کشاورز، ج2، تهران، مؤسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی دانشگاه تهران.
- پیگولوسکایا، ن.و (و دیگران).(1353).تاریخ ایران از دوران باستان تا پایان سده هجدهم میلادی، ترجمه کریم کشاورز، چ3، تهران، پیام.
- ــــــــــــــــــــــــــــ.(1372).اعراب حدود مرزهای روم شرقی و ایران در سده های چهارم و ششم میلادی، ترجمه عنایت اله رضا، تهران، مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی (پژوهشگاه).
- ــــــــــــــــــــــــــــ(1387).شهرهای ایران در روزگار پارتیان و ساسانیان، ترجمه عنایت اله رضا، چ4، تهران، علمی و فرهنگی.
- دولاندلن، شارل.(1388).تاریخ جهانی، ترجمه احمد بهمنش، ج1، انتشارات دانشگاه تهران.
- زرین کوب، روزبه و سلیمان زاده، علیرضا.(1392).واکاوی دوره نظام اشتراکی ابتدایی تاریخ جامعه ایرانی در نگاه رویکرد ایرانشناسان شوروی، نشریه پژوهش های ایرانشناسی، سال 3، شماره 2.
- صدقی، ناصر.(1391).تأملی در نگرش جامعه شناختی مارکسیستی به تاریخ ایران، نشریه پژوهش های علوم تاریخی، دوره 4، شماره 1.
- ـــــــــــــــــ.(1394).روی کردهای نظری درباره ساخت و کارکرد اجرایی دولت در تاریخ ایران، نشریه جامعه شناسی تاریخی، دوره 7، شماره 1.
- کاتوزیان، محمد علی همایون.(1372).اقتصاد سیاسی ایران (از مشروطیت تا پایان سلسله پهلوی)، ترجمه محمدرضا نفیسی و کامبیز عزیزی، چ2، تهران، مرکز.
- کریمی، بهزاد.(1389).مکتب تاریخ نگاری آنال، نشریه تاریخ و تمدن اسلامی، سال 6، شماره 11.
- نوذری، حسینعلی.(1378).تاریخیگری یا مکتب اصالت تاریخ، نشریه تاریخ معاصر ایران، سال 3، شماره 9.
- واگو، استفان.(1373).درآمدی بر تئوری ها و مدل های تغییرات اجتماعی، ترجمه احمد رضا غروی زاد، قم، انتشارات جهاد دانشگاهی.
- همیلتون، گری جی و رندال (و دیگران).(1395).تاریخ نگاری و جامعه شناسی تاریخی، ترجمه هاشم آقاجری، چ3، تهران، کویر.
- یاری، یاسمن.(1393).تأثیر ساختارگرایی نسل اول و دوم تاریخ نگاران مکتب آنال، نشریه تاریخ اسلام در آئینه پژوهش، سال 11، شماره 1.