عوامل موثر بر فعالیت مدارس آمریکایی در عصررضاشاه پهلوی( 1320-1304ش/ 1925-1940م)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه تاریخ دانشگاه شیراز

2 دانشجوی دکتری تاریخ ایران اسلامی دانشگاه شیراز

چکیده

پهلوی اول ، در زمینه آموزشی دست به اقدامات زیربنایی زد. هدف از نظام آموزشی نوین ایجاد روح ملی ، یکسان سازی فرهنگی و ایجاد جامعه ای سکولار بود.دولت مدارس زیادی ساخت ، به تدوین کتب درسی برای دانش آموزان و ایجاد نظام تحصیل رایگان پرداخت و بر فعالیت مدارس نظارت دقیقی اعمال می کرد . مدارس آمریکایی در تهران و شهرستانها فعالیت داشتند. هرچند تعداد آنها نسبت به سایر مدارس خارجی کم تر بود ولی از محبوبیت بیشتری برخوردار بودند .مدیریت کارآمد این مدارس و کیفیت برتر آنها موجب اقبال مردم به این مدارس می شد. دولت نیزفعالیت این مدارس را به عنوان بخشی از نظام آموزشی پذیرفته بود. این پژوهش با روش کتابخانه ای و با تکیه بر اسناد و با شیوه ای توصیفی- تحلیلی انجام شده است. یافته های پژوهش حاکی از این است ، که در ا بتدای تشکیل حکومت پهلوی ، دولت برای فعالیت این مدارس مانعی ایجاد نمی کرد و این مدارس هم سعی می کردند رضایت خاطر حکومت ایران را کسب کنند به گونه ای که در برخی موارد دولت به تجلیل از فعالیت آنان نیز می پرداخت، ولی به دلیل فعالیت سیاسی مدارس خارجی، به ویژه مدارس آمریکایی ،افزایش کمی و کیفی مدارس ایرانی، خودکامگی رضا شاه و علاقه ی وی به یکسان سازی فرهنگی و عدم همراهی مدارس خارجی با مقررات نظام آموزشی ایران و کسب رضایت مراجع شیعه، دولت فعالیت آنان را ممنوع ساخت وعلیرغم اصرار آمریکاییان به ادامه فعالیت ،در آخرین سال حکومت رضا شاه این مدارس به مالکیت دولت ایران درآمد.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1.     کتاب­ها:

    1. ابراهامیان،یرواند (1384). ایران بین دوانقلاب،ترجمه احمد گل محمدی و محمد ابراهیم فتاحی، تهران ،نشر نی ، چاپ یازدهم.
    2. آزاد ارمکی،تقی(1380). مدرنیته ایرانی،روشنفکران و پارادایم فکری عقب ماندگی در ایران، تهران ،دفتر مطالعاتی و انتشاراتی اجتماع.
    3. آصفی رامهروزی ،حمدالله و غلامرضا وطن دوست.(1383)سردار سپه وفروپاشی دودمان قاجار، شیراز،انتشارات نوید.
    4. آلدر،جان(1333). تاریخ میسیون آمریکا در ایران.ترجمه سهیل آذری،تهران ،نورجهان.
    5. امین سبحانی،رضا(1337). تاریخچه و وجه تسمیه مدارس تبریز، تبریز،بی نا،جلد اول.

    6.بهار ،ملک الشعرا (1321)  تاریخ مختصر  احزاب سیاسی.جلد اول.بی جا.بی نا.

    1. تکمیل همایون،ناصر (1385).آموزش و پرورش در ایران ،تهران،دفتر پژوهشهای فرهنگی.
    2. جودت،حسین(بی تا). یادبودهای انقلاب گیلان وتاریخچه فرهنگ رشت،.بی جا، بی نا.
    3. رضا زاده ،ملک رحیم(1350). تاریخ روابط ایران و ممالک متحده آمریکا،تهران،طهوری.
    4. سالنامه فرهنگ رشت (1337).رشت،چاپ زری بافی.
    5. ساناساریان،الیزه(1384). جنبش حقوقی زنان در ایران،ترجمه نوشین احمدی خراسانی،تهران، اختران.
    6. سده نامه دبیرستان البرز(1354). بی جا، بی نا . 
    7. سمیع آذر،علی رضا(1376). تاریخ تحولات مدارس در ایران،تهران ،سازمان نوسازی ،توسعه و تجهیز مدارس کشور.
    8. سلامی،غلامرضا و افسانه نجم آبادی(1384). نهضت نسوان شرق،تهران، نشر وپژوهش شیرازه.
    9. صدیق،عیسی(1349). تاریخ فرهنگ ایران، تهران ،دانشگاه تهران.
    10. صفوت،محمد علی(1329). تاریخ فرهنگ آذربایجان،بی جا،چاپخانه قم.
    11. صلاحی،پرویزو مهری بسناس(1382)..تاریخ مدارس خارجی در ایران، تهران، آوای نور.
    12. فرخزاد،پوران(1381). کارنمای زنان کارای ایران،تهران ، نشر قطره.
    13. فرمانفرماییان ،ستاره(1383). دختری از ایران :خاطرات ستاره فرمانفرماییان،ترجمه مریم اعلایی تهران،کارنگ.
    14. فروتن،محمد(1390). اوضاع سیاسی ،اجتماعی همدان در جنگ جهانی اول،تهران، سازمان اسناد و کتاب خانه ملی.
    15. فوران،جان(1392). مقاومت شکننده، ترجمه احمد تدین،تهران ،رسا، چاپ چهاردهم.
    16. قاسمی پویا، اقبال (1377). مدارس جدید در دوره قاجاریه بانیان و پیشروان،تهران،مرکز نشر دانشگاهی.
    17. کسروی،احمد(1363). تاریخ مشروطه .چاپ شانزدهم.تهران،امیر کبیر، جلد اول .
    18. مرکز اسناد ریاست جمهوری(1381 ). اسنادی از مدارس ایرانی د ر خارج و مدارس خارجی در ایران1317-301. به کوشش عیسی عبدی.تهران ،چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
    19. ناطق،هما (1375). کارنامه فرهنگی فرنگی ها در ایران،پاریس ،اختران.
    20. ناصر،شکرا....(1323).روش دکتر جردن.تهران،چاپخانه پاکتچی.
    21. وزیری،سعید (1393).خاتون معارف ایران،تهران،کوشش پاینده.
    22. همایون کاتوزیان،محمد علی (1399).اقتصاد سیاسی ایران،ترجمه کامبیز عزیزی،تهران،چاپ بیست و پنجم.
    23. یسلسون،آبراهام(1383). تاریخ روابط سیاسی ایران و آمریکا 1340-1300ق. تهران،امیرکبیر، چاپ دوم.

     

     

     

    مقالات:

    خدری زاده ،علی اکبر و فاطمه دانش شکیب.(1390) .چگونگی بازتاب اندیشه ی نوسازی در مجله آینده (1306-1304،مسکویه ،دوره 6،شماره 17.

    زیرنسکی،مایکل ب(1371). زنان میسیونر پرسبیتریان آمریکایی در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم،ترجمه منیژه گل بابایی بدیع الزمانی، مجله زن در دوره قاجار و اوایل قرن بیستم در ایران،شماره 17،به کوشش ژانت آفاری.

     

    روزنامه ها:

    1. اطلاعات .سال ششم شماره 1606.
    2. اطلاعات. سال هفتم شماره 1681.
    3. اطلاعات .سال هفتم.شماره 1689.
    4. اطلاعات .سال هفتم.شماره 1675.
    5. اطلاعات.سال هفتم.شماره 1694.

    6.اطلاعات.سال پانزدهم شماره 4286.

    1. اطلاعات .سال پانزدهم.شماره 4223.
    2. اطلاعات .سال پانزدهم.شماره 4302.
    3. اطلاعات .سال پانزدهم شماره 4237.

    10.اطلاعات .سال پانزدهم.شماره 4167.

    11.اطلاعات .سال پانزدهم.شماره 4417

    12.اطلاعات.سال پانزدهم.شماره 4320.

    13.اطلاعات .سال پانزدهم.شماره 4302.

    14.اطلاعات. سال پانزدهم شماره 4393.

    15.اطلاعات.سال پانزدهم .شماره 4382. 

    16.اطلاعات ،سال پانزدهم.شماره 4393 .

     

    اسناد

    1.ساکما 73153/310

    2.ساکما 55001

    1. ساکما 55001 سند شماره 3
    2. ساکما 37022/297
    3. ساکما19323/297
    4. ساکما 4499/297/95
    5. ساکما 14568/297
    6. ساکما 161240/297
    7. ساکما010409/297

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار