اندرزنامهنویسی به مثابه میراث ادب سیاسی ایران پیش از اسلام، یکی از مهمترین سنت‌های تاریخی ـ ادبی تأثیرگذار در تاریخ ایران و اسلام بوده است. نویسندگان اندرزنامه‌ها (نصیحت‌نامه‌ها/ سیاست‌نامه‌ها) معمولاً با بهره‌گیری از حکایات و داستان‌های مرتبط با پادشاهان و سلاطین گذشته و نیز ذکر اشعار و ابیات مناسب موضوع مورد اشاره، به ممدوح و مخدوم خود اندرزی سیاسی یا اخلاقی می‌داده‌اند. از این منظر یکی از اصلی-ترین مضامین اندرزنامه‌ها، توضیح و تبیین کارکردهای نهاد شاهی، بوده است. آثاری نظیر سیاستنامه خواجه نظام‌الملک، نصیحۀ‌الملوک غزالی، قابوسنامه کیکاووس بن اسکندر، و نصیحت‌الملوک سعدی از جمله مهمترین آثاری هستند که در این زمینه به نگارش درآمده‌اند. در این میان یکی از کمتر شناخته‌شده‌ترین اندرزنامههای فارسی، اغراض السیاسه فی اعراض الریاسه (هدف‌ها یا مقاصد سیاست در حالات ریاست) نگاشته خواجه محمدبن علی الظهیری الکاتب سمرقندی صاحب دیوان رسایل سلطان طمغاج خاقان قراخانی است. این کتاب متنی از آثار کهن ادب فارسی است که به نثری مصنوع و فنی نگاشته شده و مشتمل بر تاریخ و لطایف کلام پادشاهان، فرمانروایان، پهلوانان، فیلسوفان، دانشمندان ایرانی و غیرایرانی، پیامبران و خلفا است. با این وصف، این مقاله بر اساس روش تحلیلی ـ تطبیقی به دنبال پاسخ به این پرسش اصلی است که آیا می‌توان اغراض السیاسه را در چارچوب سنت اندرزنامهنویسی بررسی نمود؟ بر منبای یافته‌های پژوهش، انطباق ویژگی‌های متون اندرزنامه با متن اغراض السایسه نشان می‌دهد گرچه قدر و اعتبار اغراض السیاسه شاید به اندازه سیاستنامه یا نصیحه الملوک نباشد، اما متن و مطالب آن بیش از هرچیز به ادبیات اندرزنامهنویسی مشابهت و مناسبت دارد و با توجه به شغلی که نویسنده در دستگاه دیوانی قراخانیان داشته و نیز اهدای کتاب به طمغاج خاقان، می‌توان گفت قصد ظهیری سمرقندی از تألیف آن، نگارش اندرزنامه بوده است.
برتلس، یوگنی ادوارد ویچ، (1375)، تاریخ ادبیات فارسی: از دوران فردوسی تا عهد سلجوقیان، ترجمه سیروس ایزدی، تهران: هیرمند
دوفوشهکو، شارل هانری، (1377)، اخلاقیات (مفاهیم اخلاقی در ادبیات فارسی از سده سوم تا سده هفتم هجری)، ترجمه محمدعلی امیرمعزی و عبدالمحمد روحبخشان، تهران: مرکز نشر دانشگاهی و انجمن ایرانشناسی فرانسه در ایران
دینوری، ابوحنیفه احمد، (1364)، اخبارالطوال، ترجمه محمود مهدوی دامغانی، تهران: نشر نی
رجائی، فرهنگ، (1373)، معرکه جهانبینیها در خردورزی سیاسی و هویت ما ایرانیان، تهران: احیاء کتاب
رسائل سیاسی عصر قاجار، (1379)، تصحیح و تحشیه غلامحسین زرگرینژاد، تهران: کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران
رستموندی، تقی، (1392)، اندیشه ایرانشهری در عصر اسلامی، تهران: امیرکبیر
روزنتال، آروین، (1388)، اندیشه سیاسی اسلام در سدههای میانه، ترجمه علی اردستانی، تهران: قومس
زرگرینژاد، غلامحسین، (1386)، سیاستنامههای قاجار، تهران: مؤسسه تحقیقات و توسعه علوم انسانی
زرینکوب، عبدالحسین، (1375)، از گذشته ادبی ایران، تهران: الهدی
صفا، ذبیح الله، (1369)، تاریخ ادبیات در ایران، جلد دوم، تهران: فردوس
طباطبایی، جواد، (1385)، خواجه نظام الملک، تبریز: ستوده
ظهیری سمرقندی، محمد بن علی، (1333)، سندبادنامه، تهران: کتابفروشی خاور و ابن سینا
ظهیری کاتب سمرقندی، محمد بن علی، (1349)، اغراض السیاسه فی اعراض الریاسه، به تصحیح جعفر شعار، دانشگاه تهران
)