تحلیل تطبیقی معماری و تزئینات در بناهای آرامگاهی دوره ایلخانی (مطالعه موردی: آرامگاه یوسف رضا در ورامین و خانقاه شیخ عبدالصمد درنطنز)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجو دانشگاه محقق اردبیلی

2 دانشیار گروه باستان شناسی، دانشگاه محقق اردبیلی

3 مربی گروه باستان شناسی، دانشگاه محقق اردبیلی

چکیده

بعد از مساجد، آرامگاه ها به عنوان بناهای مذهبی و نیمه مذهبی مقام دوم را درجهان اسلام دارا می­باشند. در ایرانِ دوران اسلامی به ویژه قرون میانه و ایلخانیان توجه به کمال­گرایی و هر چه باشکوه­تر ساختن بنا اعم از پلان، تعدد فضا تا تزئینات به بهترین و بیشترین وجه صورت میگرفت. استفاده از تصاعدهای عددی و خصوصا اعداد زوج، تمرکز فضاها به صورت قرینه تعدد فضاهای جانبی و ترکیب آنها در کنار هم باعث شکوفایی و گسترش نوعی از سبک معماری مجموعه بناها با پلان هشت ضلعی و هشت و نیم هشت شد. آرامگاه یوسف­رضا ورامین و خانقاه شیخ عبدالصمد نطنز نیز از جمله مجموعه این بناهای آرامگاهی دوران ایلخانیان است. این دو مقبره در سبک،معماری وتزئینات، شباهتها و تفاوتهایی باهم دارند. هدف از نگارش این مقاله بررسی تأثیر عوامل سیاسی، فرهنگی ومذهبی دوران ایلخانی در شکل­گیری برخی ویژگی­های یکسان بین معماری و تزئینات آرامگاه یوسف­رضا ورامین و خانقاه شیخ عبدالصمد نطنز است. با توجه به اهمیت رشد و گسترش تصوف و تشیع در دوران مغول اثرات عقاید تصوف و تشیع یکسان در اندیشه وتفکر حامیان این دو بنای آرامگاهی می­توان مشاهده کرد که از مهمترین دلایل شکل­گیری برخی شباهت­های معماری خصوصا معماری هشت ضلعی در ساختار دو بنا می­باشد.

کلیدواژه‌ها