واکاوی نهاد وقف در دوره سلاجقه کرمان(583-433 ه.ق)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد تاریخ ایران اسلامی دانشگاه شهید باهنر کرمان

2 دانشیار گروه تاریخ دانشگاه شهیدباهنر کرمان

چکیده

سنّت حسنه وقف، یکی از مصادیق بارزاحسان وخیرخواهی است که انسان تحت تأثیرآموزه‌های انبیاء، آنرا از دیرباز بنیان نهاده و همواره با ایجادبناهای عام المنفعه و معیّن کردن موقوفاتی برای آنها، به بخش عظیمی ‌از نیازهای جامعۀ خود پاسخ داده است.به عبارت دیگر، موقوفات توانسته اند در ادوار مختلف تاریخی نقشی موثر ایفاکنند و باکارکردهای مختلف، در تأسیس و تداوم حیات نهادهای فرهنگی، اقتصادی و عام المنفعه تأثیر فراوان داشته باشند.این نوشتار درصدد تبیین نهاد وقف در کرمان در قرن پنجم هجری و طی زمامداری سلجوقیان کرمان  می باشد.بدین منظور ابتدا ضمن بیان شمه ای در باب چگونگی شکل گیری دولت سلاجقه کرمان، نهاد وقف را طی این دوره زمانی مورد بررسی قرار می دهد.و نقش و اهتمام زمامداران سلجوقی را در برپایی موقوفات مشخص می کند. یافته‌های پژوهش گویای آن است که دردوره حکومت سلاجقه برکرمان، سنت وقف، گسترش قابل توجهی یافت و به دنبال آن،  امور عام المنفعه و انجام گرفتن بسیاری از خدمات رفاهی، مورد توجه حکام و واقفان قرار گرفت.روش تحقیق در این پژوهش از نوع روش تاریخی با رویکرد توصیفی ـ تحلیلی و مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای صورت پذیرفته است.