جایگاه اقتصادی، اجتماعی -هنری شالبافان کرمان در دوره قاجار

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه تاریخ دانشگاه آزاد اسلامی واحد بافت

چکیده

هنر  وصنعت شالبافی کرمان نه تنها یک هنر بلکه یک فرهنگ موثر بر همه ابعاد زندگی ساکنان این وادی بوده ، و شالبافی در کرمان شکل دهنده یکی از مهم ترین گروه های صنفی دوره قاجار بوده است بطوریکه بیش از ثلث مردم به کار شالبافی اشتغال داشته اند.در این میانه اما دشواری زندگی شالبافان در اقلیم کرمان و توصیفاتی که سیاحان از اوضاع و احوال شالبافان می دهند: استثمار کودکان ، ساعات طولانی کار و دستمزد پایین که از لحاظ اقتصادی برای سرپرست کارخانه های شالبافی بسیار پر سود بود وسختگیری های حکومت بر مردمان این هنر و تحرکات سیاسی که در محیط کرمان در حال شکل گیری بود، مقدمات این قیام کارگری را فراهم ساخت که کمتر درباره ی آن پژوهش شده و جایگاه مناسبی در بازبینی تحولات تاریخی نیافته است.در واقع اعتراض و قیام شالبافان در کرمان برای مدتی عنان اختیار را از دست منصوبان حکومت مرکزی خارج کرد و شهر را در اختیار گروهی از اقشار جامعه قرار داد که والیان پس از انتساب به حکومت کرمان در دوره قاجار از رفع آن ناتوان بودند. این مقاله با روش تحقیق تاریخی و با تکیه بر منابع اصلی به جایگاه اقتصادی ، اجتماعی – هنری شالبافان کرمان در دوره قاجار و سرانجام به علل قیام شالبافان کرمان در دوره حکومت مرتضی قلیخان(1295-1285ه.ق) تا سرکوب آن به دست فیروز میرزا فرمانفرما- حاکم کرمان-(1298-1296ه.ق) می پردازد.