تحلیلِ روایات هرودت از لشکرکشی کمبوجیه به مصر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه تاریخ دانشگاه تهران

2 دانش آموخته دکتری تاریخ ایران باستان از گروه تاریخ دانشکده ادبیات دانشگاه تهران

چکیده

لشکرکشی کمبوجیه به مصر یکی از مسائل مهم درباره هخامنشیان است که هرودت به روایت آن پرداخته است. بررسی بیشتر روایات هرودت پیرامون این موضوع، با کمک منابع دیگر و کشفیات نوین باستان‌شناسی، یکی از اهداف این جستار است. ارائه تحلیل‌های مختلف درباره علل تاریخی و انگیزه لشکرکشی کمبوجه به مصر در دو حوزه مطالعات مربوط به تاریخ ایران و مصر، نیز از اهداف دیگر این مقاله است. پرسش اصلی پژوهش این است که آیا می­توان به هرودت پیرامون علل حمله کمبوجیه به مصر اعتماد کرد؟ بررسی برخی روایات هرودت، نشان­دهنده دخالت‌ گاه و بی­گاه مصر در امور دولت‌شهرهای یونانی آسیای کوچک و مستعمرات هخامنشیان است، که دیگر روایت هرودت پیرامون علل حمله کمبوجیه به مصر را نقض می­کند. در واقع فهم روایات هرودت پیرامون حمله کمبوجیه به مصر، با تحلیل دیگر روایات خود هرودت پیرامون تاریخ هخامنشیان، پیش و پس از حمله کمبوجیه به مصر میسر می­شود و به تنهایی نمی­توان به روایات مستقیم هرودت درباره علل و انگیزه این لشکرکشی اعتماد کرد.

کلیدواژه‌ها


آذری، علاءالدین، 1351، "روابط ایران و مصر در عهد باستان"، ‌برسی‌های تاریخی، سال هفتم ، شماره 4  صص 127-168
بریان، پی یر، 1381، امپراتوری هخامنشی، ترجمۀ ناهید فروغان، تهران:قطره. 
بویس، مری، 1375، تاریخ کیش زرتشت، ترجمۀ همایون صنعتی زاده، تهران: توس
پیرنیا، حسن، 1385، تاریخ ایران باستان، جلد اول و دوم، تهران: نگاه.
پیگولوسکایا، ن و دیگران، 1349، تاریخ ایران از دورۀ باستان تا پایان سدۀ هیجدهم، ترجمۀ کریم کشاورز، تهران: مطالعات و تحقیقات اجتماعی
داندامایف، محمد، 1358، تاریخ سیاسی و اقتصادی هخامنشیان، ترجمۀ میرکمال نبی پور، تهران: گستره.
داندامایف، محمد. آ، 1386، ایران در دورۀ نخستین پادشاهان هخامنشی، روحی ارباب، تهران: علمی و فرهنگی.
دریوتون، اتین ماری، 1332، تاریخ مصر قدیم، احمد بهنش، تهران: دانشگاه تهران.
دورانت، ویل، 1365 ه.ش،  تاریخ تمدن ، ج 1 : مشرق زمین : گاهواره تمدن ، ترجمه احمد آرم، تهران : شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
دیاکونوف، ا.م.، 1346، تاریخ ایران باستان، روحی ارباب، تهران: نگاه ترجمه و نشر کتاب.
زرین کوب، عبدالحسین، 1388، تاریخ مردم ایران، ج اول، تهران: امیرکبیر.
فوتیوس، 1379، خلاصه تاریخ کتزیاس، کامیاب خلیلی، تهران: کارنگ.
قائمی، محمد، 1349،  هخامنشیان در تورات، اصفهان: تایید
کالیکان، ویلیام، 1387، مادی‌ها و پارسی‌ها، ترجمۀ گودرز اسعد بختیار، تهران: سمیر. 
کورت، آملی، 1378، هخامنشیان، مرتضی ثاقب فر، تهران: ققنوس. 
کوک، جان مانوئل، 1390، شاهنشاهی هخامنشی، مرتضی ثاقب فر، تهران: ققنوس. 
کتاب مقدس، ارمیاء نبی، 2.
لوید، آلن ب، 1388، "هرودت و کمبوجیه: ملاحظاتی درباره یک تحقیق تازه"، تاریخ هخامنشی، ویراستاران هلن سانسیسی وردنبورخ و آملی کورت، ترجمه مرتضی ثاقب فر، جلد سوم، انتشارات توس: 110-95.  
مشکور، محمد جواد، 1374، ایران در عهد باستان، تهران: ‌امیرکبیر.