نگاهی کوتاه به عملکرد انجمن های بلدیه و ایالتی و ولایتی از سال 1325 تا 1328 ق بر طبق اسناد

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه تاریخ دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)، قزوین، ایران.

2 دانشجوی دکترای تاریخ ایران دوران اسلامی دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)، قزوین، ایران.

چکیده

این نوشتار به اختصار عملکرد انجمن های بلدیه و ایالتی و ولایتی پس از استقرار دولت مشروطه در ایران را از سال 1325 تا 1328ه.ق، با تکیه بر اسناد مهم بررسی می نماید. با تدوین قانون اساسی و طبق اصل 90 تا 93، فرمان تشکیل این انجمن ها صادر و طرز انتخاب نمایندگان آنان نیز مشخص شد. در واقع دولت قصد داشت تا با این اقدام به برقراری نظم، امنیت و عدالت در اقصی نقاط کشور یاری رساند. اما همین مسئله سبب گردید تا برخی از امورات محلی از امور ملی تفکیک گردد و اداره آنها در صلاحیت مقامات محلی قرار گیرد و آنان چه از جهت انتخاب و چه از حیث برکناری نسبتا مستقل از مقامات دولت مرکزی باشند. همچنین اختیارات گسترده در این حوزه نظیر؛ تصویب بودجه شهر، برقراری مالیات ها و عوارض محلی، نظارت بر اداره اموال شهر، تصویب اخذ وام و به طورکلی تصویب هرگونه معاملات برعده انجمن ها بود. این مقاله با استفاده از روش پژوهش تاریخی مبتنی بر توصیف و تحلیل و با تکیه بر اسناد و منابع، ابعاد و زوایای این موضوع را بررسی خواهد کرد. یافته های تحقیق نشان می دهد، انجمنها با اختیاراتی که داشتند در برخی از مواقع از قدرت خویش سوء استفاده کردند و برخلاف نظر حکومت مرکزی رفتار نمودند. با این حال، جهت حفظ ظاهر تا حدودی به مناطق تحت سیطره خویش توجه کرده و اقدامات عام المنفعه ای را انجام دادند.

کلیدواژه‌ها


اسناد
- (سند شماره1، آرشیو مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران، شماره آرشیوعکس 144-52-17م)
- (سند شماره2، آرشیو مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران، شماره آرشیو عکس 144-52-22م)
- (سند شماره 3، آرشیو مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران، شماره آرشیو عکس 144-52-24م)
- (سند شماره4، آرشیو مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران، شماره آرشیوعکس 27 – 20225)
- (سند شماره5، آرشیو مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران، شماره آرشیوعکس 16916)
- پیام بهارستان (فصلنامه اسناد، مطبوعات و متون)، دوره دوم، سال چهارم، شماره 13، پائیز 1390.
 
 
کتاب
- آبراهامیان، یرواند.(1383).ایران بین دو انقلاب، ترجمه احمد گل محمدی و محمد ابراهیم فتاحی، تهران، چ9، نی.
- آدمیت، فریدون.(1387).ایدئولوژی نهضت مشروطیت ایران، تهران، گستره.
- آفاری، ژانت.(1379).تاریخ مشروطه ایران، ترجمه رضا رضایی، تهران،  بیستون.
- رضا زاده ملک، رحیم.(1377).تاریخ مشروطه ایران به روایت اسناد وزارت امور خارجه انگلیس(کتاب آبی)، تهران، انتشارات معین و مازیار.
- شمیم، علی اصغر.(1383).ایران در دوره سلطنت قاجار، تهران، چ2، زریاب.
- عیسوی، چارلز.(1362).تاریخ اقتصادی ایران، ترجمه یعقوب آژند، تهران، گستره.
- عین السلطنه، قهرمان میرزا سالور.(1374).روزنامه خاطرات عین السلطنه، به کوشش مسعود سالور و ایرج افشار، ج 3 و5، تهران، اساطیر.
- فوران، جان.(1387).مقاومت شکننده (تاریخ تحولات اجتماعی ایران از صفویه تا سالهای پس از انقلاب اسلامی، ترجمه احمد تدین، تهران، چ8، مؤسسه خدمات فرهنگی رسا.
- فیضی، طاهره.(1376).مبانی مدیریت دولتی، تهران، انتشارات دانشگاه پیام نور.
- کسروی احمد.(1382).تاریخ مشروطه ایران، تهران، مؤسسه انشارات آگاه.
- مذاکرات مجلس.(1325ه.ق).اولین دوره قانونگذاری، تهران، چاپخانه مجلس.
- ملک زاده، مهدی.(1373).تاریخ مشروطیت ایران، ج 2، تهران، علمی.
- میرزا صالح، غلامحسین.(1384).مذاکرات مجلس اول، تهران، مازیار.
مقاله
- فلاح توتکار، حجت و بیطرفان، محمد. شکل گیری نخستین انجمن شهری قزوین در عصر مشروطیت، فصلنامه علمی – ترویجی اسناد بهارستان، دوره جدید، شماره5، پائیز و زمستان 1393.
.................................................، شکل گیری و عملکرد انجمن بلدیه تبریز در دوره اول مجلس شورای ملی، فصلنامه گنجینه اسناد، سال22، دفتر سوم، پائیز 1391.
......................................، شکل گیری و عملکرد انجمن بلدیه اصفهان در دوره اول مجلس شورای ملی، فصلنامه مطالعات تاریخ فرهنگی، سال2، شماره7، بهار 1390.
روزنامه
- روزنامه انجمن بلدیه، سال اول، ش8، شوال 1325ه.ق.
- روزنامه انجمن مقدس ملی اصفهان، سال اول، ش46، 10 شوال 1325ه.ق.
- روزنامه ایران، سال 59، ش11، 9رجب 1324ه.ق.
- ...................، سال 6، ش10، 1325ه.ق.
- روزنامه تمدن، سال4، ش22، جمادی الاول 1329ه.ق.
- روزنامه حبل المتین، تهران، سال1، ش 116- 139، 4 رمضان 1325ه.ق.
- روزنامه زاینده رود، سال2، ش38، ذی القعده 1328ه.ق.
-..............................، سال3، ش15- 16، جمادی الاول 1329ه.ق.
- روزنامه صبح صادق، سال1، ش114- 191- 213، 1325، 1326ه.ق.
- روزنامه کشکول، سال1، ش23، 1325ه.ق.
- روزنامه مجلس، سال4، ش132، شعبان 1329ه.ق.
- ........................، سال 5، ش44، ذی الحجه 1329ه.ق.
- روزنامه ندای وطن، سال1، ش82، چهارشنبه 8 رمضان 1325ه.ق.