خوانش تطبیقی مضامین کتیبه‌های منابر چوبی تاریخی در ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه صنایع دستی، دانشکده هنر، دانشگاه الزهرا، تهران

2 گروه صنایع دستی، دانشکده هنر، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران.

10.22103/jic.2025.23979.1359

چکیده

در زمینه مطالعه هنر کشورهای اسلامی، کتیبه‌ها همچون عناصری معنایی و تزئینی، از مهم‌ترین ابزارها در راستای بیان و گسترش باورها و سیاست‌های مذهبی حاکم بر جامعه محسوب می‌گردند. هنرمندان مسلمان بسترهای مختلفی را برای این مهم بر‌گزیده‌اند که منابر چوبی ازجمله آنها هستند. منبرها علاوه بر کارکردهای سیاسی و فرهنگی، نقشی مهمی در اشاعه و ترویج مبانی دینی داشته‌اند. بر همین بنیان، هدف از نگارش تحقیق حاضر، دسته‌بندی و بررسی تطبیقی محتوایی کتیبه‌های منابر چوبی تاریخی در ایران است. در این راستا سوال پژوهش بدین صورت است: محتوای کتیبه‌های منابر چوبی تاریخی ایران چیست و سیر تحول آنها چگونه است. بررسی آنها می‌تواند چشم‌انداز روشنی از اوضاع فرهنگی و مذهبی دوره‌های مختلف را پدیدار کند که ضرورت تحقیق حاضر را بیش از پیش می‌نمایاند. روش تحقیق به‌صورت تحلیلی-توصیفی است که اطلاعات آن به روش کتابخانه‌ای و با پیمایش‌های میدانی تدوین شده است. نتایج تحقیق نشان داد: از سده 4 تا 9 ه‌ق منابر عمدتا با آیاتی از قرآن مجید منقوش می‌شدند و در دوره‌های بعد با شیعی شدن حکومت در ایران، تاکید بر روی مضامین شیعی به شکل واضحی قابل مشاهده است. این تاکید از سده‌های 11 تا آخر دوره‌ی قاجار، در کنار آیات، بیشتر در غالب اذکار و اشعار مشاهد شده است. علت این تغییر می‌توان را در تحولاتی که در ساختار نگرش حکومت و تاثیر گرایش به دیدگاه‌های غربی رخ داده است جستجو نمود.علت این تغییر می‌توان را در تحولاتی که در ساختار نگرش حکومت و تاثیر گرایش به دیدگاه‌های غربی رخ داده است جستجو نمود.

کلیدواژه‌ها

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار