بررسی تطبیقی معماری مسجد بلوچ‌های آبادان با مساجد بلوچستان و خوزستان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی جندی شاپور دزفول

10.22103/jic.2025.24676.1402

چکیده

با لشکرکشی اعراب مسلمان و در نتیجه ورود آن‌ها به سرزمین ایران و اعتلای دین اسلام در این سرزمین، مساجد به عنوان جزئی ارزشمند از ساختار فضایی-کالبدی شهر شناخته شدند. در این میان، مسجد به دلیل کارکردهای مذهبی- اجتماعی جایگاهی مهم ایفا می‌کند. بلوچ‌ها از جمله اقوامی هستند که به ‌صورت پراکنده در ایران تا شبه قاره هند زندگی می‌کنند و مردم آن به تبع عوامل فرهنگی، جغرافیایی و مصالح ساختمانی در منطقه، مساجد خود را بنا نموده‌-اند. از سوی دیگر بلوچ‌ها گاهاً مساجد خود را در دیگر نقاط ایران برای اقوام خود در آن منطقه برپا کرده‌اند. با توجه به اینکه برخی از جغرافی‌دانان اسلامی به طور پراکنده فقط به مساجدی قدیمی در جنوب شرقی (بلوچستان) ایران اشاره کرده‌اند، تحقیقات میدانی جامعی در خصوص مساجد بلوچ در دیگر نقاط کشور انجام نشده است. وجود مسجد بلوچ‌های آبادان در خوزستان برای یک اقلیت مذهبی با فرهنگی متفاوت این پرسش را ایجاد می‌کند که چگونه ارزش های معماری جامعه میزبان و خاستگاه قومی آن در ساخت این بنا بهره‌گیری شده است؟ هدف پژوهش شناخت عناصر کالبدی- فضایی مسجد بلوچ‌های آبادان و تطبیق آن با معماری مساجد بلوچستان و خوزستان است؛ تا میزان تأثیر هر شیوه و نمود آن در این مسجد مشخص شود. روش گردآوری اطلاعات به صورت کتابخانه‌ای و برداشت میدانی بوده و روش تحقیق با رویکرد تفسیری در راستای دستیابی به پاسخ پرسش پژوهش توصیفی- تحلیلی است. یافته‌ها نشان می‌دهند مسجد بلوچ‌ها عناصر هویتی منطقۀ بلوچستان را داراست اما بنا بر ملاحظات زمینه‌ای خوزستان با معماری آن هماهنگ شده است. عناصر مورد استفاده در آن به ریشه‌های فرهنگی و مذهبی بلوچستان وابسته است.

کلیدواژه‌ها

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار