صورت بندی تعامل- تقابل چهار گروه تجار، شاعران، پیشه وران و کشاورزان در مواجهه با هجوم مغولان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

گروه تاریخ، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه سیستان و بلوچستان

10.22103/jic.2024.23307.1319

چکیده

حملات مغولان به ایران زمین، تحولات بنیادینی در عرصه‌های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی به بار آورد. از مهم‌ترین نتایج این حملات، واکنشهایی بود که در قالب سنخ‌های مختلف این جامعه در مواجهه با یورش مغولان از خود نشان داد. پژوهش حاضر در تلاش است تا به این سوال پاسخ دهد که: واکنش‌های گروه‌های اجتماعی جامعه ایرانی در برابر حملات مغولان در قالب چه سنخهایی قرار می گیرد؟ در پاسخ فرض تحقیق بر آن است که چهار گروه اجتماعی بازرگانان، پیشه‌وران، شاعران- صوفیان و کشاورزان هرکدام؛ متناسب با موقعیت خود به این یورش‌ واکنشی مختص به خود داشتند. دستاوردها نشان می‌دهد که عکس العمل گروه‌های اجتماعی در برابر حملات مخالف متفاوت و گاهی با عملکرد گروه دیگر متضاد بوده است. بازرگانان در این رویکرد با مغولان همراه و سبب تحول بنیادی در امر ارتباطات اقتصادی شدند. پیشه وران فراخور نیازها و شرایط محیطی عکس العمل دوگانه‌ای را رقم زدند. گروه سوم شاعران بودند که با دو شیوه مهاجرت و رویکردی نقادی به مقابله با مغولان پرداختند. تنها گروهی که تا حدود زیادی نقش منفعلانه‌ای در خصوص حملات مغولان نشان دادند گروه چهارم روستائیان بودند. مقاله پیشرو درصدد است تا با تاکید بر سنخ شناسی گروه‌های اجتماعی به شیوه توصیفی – تحلیلی به مقایسه نقش هریک از گروه‌ها در تعامل و تقابل با مغولان بپردازد.گروه سوم شاعران بودند که با دو شیوه مهاجرت و رویکردی نقادی به مقابله با مغولان پرداختند. تنها گروهی که تا حدود زیادی نقش منفعلانه‌ای در خصوص حملات مغولان نشان دادند گروه چهارم روستائیان بودند. مقاله پیشرو درصدد است تا با تاکید بر سنخ شناسی گروه‌های اجتماعی به شیوه توصیفی – تحلیلی به مقایسه نقش هریک از گروه‌ها در تعامل و تقابل با مغولان بپردازد.

کلیدواژه‌ها


Estakhri, A. (1994). Mamalik o Masalik, edited by I. Afshar. Tehran: Bonyad-I Mahmud Afshar (in Persian).
Fami Heravi, A. (2008). Tarikh-i Herat. Teharn: Miras-i Maktub (in Persian)
Fekri Saljughi, A. (1964). Gazurgah. Kabul: Dolati (in Persian)
Fekri Saljughi, A. (1964). Khiaban. Kabul: Jami. (in Persian).
Fekri Saljughi, A. (2007). Mazarat-i Herat. Herat: Ahrari. (in Persian)
Franke, U. (2015). "Ancient Herat Revisited. New Data from Recent Archaeological Fieldwork". Greater Khorasan. Vol 29, pp 63-88. (in English)
Franke, U; Urban, T. (2017). Excavations and Explorations in Herat City. Staatliche Museen zu Berlin - Preubischer Kulturbesitz and Ancient Herat Project. Stuttgart: Hans D. Beyer. (in English)
Franke, U., Urban, T. & Khairzade, K. M. (2020). The ‘Musalla’-Complex in Herat Revisited: Recent Archaeological Investigations at the Gawhar Shad Madrasa, Drawing the Threads Together Studies on Archaeology in Honour of Karin Bartl, Edited by Alexander Ahrens, Dörte Rokitta-Krumnow, Franziska Bloch and Claudia Bührig, Zaphon: Münster (eds.), 91-142. (in English)
Gammell, C.P.W. (2016). The pearl of Khorasan a history of Herat. London: Hurst & company. (in English)
Garakani Dashteh, S., Mortezayi, M., & Esmaeli Jelodar, M. E. (2021). Building Pairing Features on Herat Street Axis (Comparative Study of Pairing Samples on Herat Street and Transoxiana Architecture Collections in Timurid Era). pazhoheshha-ye Bastan shenasi Iran11(28), 197-217. (in Persian)
Garakani Dashteh, S., & Mortezaei, M. (2022). Gong and Saray, A Study of the Royal Collections of the Mongol Emperors and Ilkhanid Dynasty in the Thirteenth and Fourteenth Centuries. Athar42(4), 450-469. (in Persian)
Golombek, L. (1969). The Timurid shrine at Gazurgah. Toronto: The Trusteed of the Royal Ontario Museum and University of Toronto press.
Golombek, L. & Wilber, D. (1995). The Timurid architecture of Iran and Turan. Translated by K. Afsar & Y. Kiani. Tehran: Miras-i Farhangi. (in Persian)
Hafiz-i Abru, G. (1970).  Joghrafia-i-hafiz-i abru- rabe-i-Herat, edited by N. Mayel Heravi. Tehran: bonyad Farhang-i Iran. (in Persian)
Hafiz-i Abru, G. (2020).  Joghrafia-i-hafiz-i abru- rabe-i-Khorasan, edited by S. A. Al-i Davoud. Tehran: Bonyad-i Mahmud Afshar. (in Persian)
Heravi, S. (2006). Tarikhnam-i Herat. Edited by Gh. Tabatabaee majd. Tehran: Asatir. (in Persian)
Homayun, S. (2001). Herat in the Timurid period. Pishavar: Sayar. (in Persian)
Jeihani, H. & Rezaeipour, M. (2017). Manzar-i Bagh.Teharn: Kashan University & Pazhuheshkad-i Farhang. (in Persian)
Khafi, F. (2007). Mojmal-i Fasihi. Edited by M. Naji Nasrabadi. Tehran: Asatir. (in Persian)
Khowandmir, G. (1993). Maaser-al-Moluk with: Khatem-e- kholasat-al-akhbar. Edited by M. H. Mohaddes. Tehran: Rasa. (in Persain)
Khowandmir, G. (2009). Makarem-al-akhlagh. Edited by M. Ashigh. Tehran: Miras-i Maktub. (in Persain)
O'kane, B. (2004). Timurid Architecture in Khorasan. Translated by A. Akhsheini. Mashhad: Bonyad-i Pazhuheshhaye Islami. (in Persian)
Pugachenkova, G.A. (1976). Architecture of Central Asia in the XV. Tashkent: Publishing House of Literature and Art. (in Russian)
Raimkulov, A.A; Siddiqova, G.X. (2011). "On the Formation of Urban Culture in Kesh-Shahrisabz". Archeology of Uzbekistan, 1 (2), 99-107. (in Russian)
Saber Heravi, M. (2007). baghname-i Herat, Mashad: molkeaazam. (in Persian)
Samarkandi, K. (1993). Majma-al-Bahrain-o-Matla-al-Saedain. Edited by A. Navaei. Tehran: Moasese Motaliat-o-Tahghighat-i Farhangi (in Persian).
Shirnavaei, A. (1944). Majales-al-Nafaies. Edited by A. Hekmat. Tehran: Bank-i Malli. (in Persian)
Subtelny, M. E. (1991). "A Timurid edugational and charitable foundation: The Ikhlasiyya Complex of Ali Shir Navai in 15th-Century Herat and Its Endowment". Journal of the American Society, 3 (10), 38-61. (in English)
Tabibi, A. (1989). A brief history of Herat in the Timurid era. Tehran: Hirmand. (in Persain)
Vaeiz, A. (2007). Maqsad al-Eqbal al-soltani-e wa Marsad al-Amal al-xaqani-e. Edited by N. Mayel Heravi. Tehran: Institute for humanities and cultural studies. (in Persian)
Zamchi Esfazari, M. (1960). Rozat al-jannat fi osaf-e madinat-e Herat. Edited by M. Emam. Tehran: Tehran University. (in Persian)