تأملی بر رابطه مؤلفه های فرهنگی و احساس امنیت مردم در عصر قاجار

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه تاریخ، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شبستر، شبستر، ایران.

2 گروه تاریخ، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، تهران، ایران.

10.22103/jic.2024.23370.1322

چکیده

امنیت مقوله ای است که تا عصر قاجار بعد نظامی و نظامی گری را مشتمل بود، اما با تحولاتی که در اجتماع از این دوره شروع شد کم کم در لابلای زندگی مردم مفهومی تازه به خود باز کرد. به این صورت که هر عامل و مؤلفه ای که در آرامش زندگی فردی و اجتماعی تاثیر می گذاشت مفهوم احساس امنیت یا ناامنی را در افکار فردی و عمومی متبادر می نمود. لذا پس از این، عوامل دخیل و مؤثر بر امنیت یا ناامنی علاوه بر ابزار نظامی و قدرت نظامی گری، اتفاقات و حوادث ناشی از عوامل سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی را نیز شامل گردید. فرهنگ نیز مقوله ای که بیشتر جنبه های معنوی و روانی مربوط به باورها، اخلاقیات، عادات و آداب و رسوم و ... را شامل می شود و ارتباط همخوانی با نحوه زندگی فردی و اجتماعی دارد را شامل است. در بحث ارتباط مؤلفه های فرهنگی با احساس امنیت، به بررسی عواملی پرداخته می شود که با اعتقادات، فرهنگ و آداب مردم در این دوره مرتبط بوده و به نحوی در موضوع احساس امنیت مؤثر بوده اند. بررسی این موضوع در مقاله حاضر با تحلیل حوادث و توصیف وقایع، با رویکرد تحلیل محتوای کیفی انجام شده است. منابع مورد استناد، منابع دست اول یا مأخوذ از آن بودند که به وقایع و حوادث دوران قاجار، رویکرد توصیفی – تحلیلی داشته اند. حاصل تبیین تأثیر مؤلفه های فرهنگی در احساس امنیت مردم این عصر می باشد. به طوری که در بسیاری موارد این تأثیر افزاینده احساس امنیت بودند و در برخی از موارد افزاینده احساس ناامنی.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1. آبراهامیان، یرواند (۱۳۸۷). ایران بین دو انقلاب، ترجمه احمد گل محمدی و محمد ابراهیم فتاحی، چاپ چهاردهم. تهران: نشر نی.
  2. اورسل، ارنست (۱۳۵۳). سفرنامه اورسل، ترجمه علی اصغر سعیدی، تهران: چاپ شرکت افست چاپخانه بیست و پنجم شهریور.
  3. آوری، پیتر و ها مبلی، گاوین (۱۳۸۹). تاریخ ایران کمبریج ۷ قسمت ۲، مترجم تیمور قادری، چاپ دوم، تهران: نشر مهتاب.
  4. پورشالچی، محمود (۱۳۷۶). میوه‌های دار ۱ (تاریخ جنبش‌های مردمی و مذهبی ملت ایران در قرن حاضر)، چاپ اول، تهران: انتشارات زرین.
  5. پولاک، ادوارد یاکوب (1361). سفرنامه پولاک، ترجمه کیکاووس جهانداری، تهران: انتشارات خوارزمی.
  6. ثواقب، جهانبخش (۱۳۹۴). علل ناپایداری امنیتی دوره قاجار، فصلنامه تاریخ ایران، شماره ۱۷: ۱۰۹ – ۱۴۱.
  7. چریکف، مسیو (۱۳۵۸). سیاحتنامه مسیو چریکف، ترجمه آبکار مسیحی، به کوشش علی اصغر عمران، تهران: شرکت سهامی کتابهای جیبی.
  8. دروویل، گاسپار (۱۳۸۸). سفرنامه درویل، ترجمه جواد محیی، تهران: انتشارات نیک فرجام.
  9. دلریش، بشری (1375). زن در دوره قاجار، تهران: حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی.
  10. دولت آبادی، یحیی (1387). حیات یحیی، تصحیح و تعلیقات مجتبی برزآبادی فراهانی، جلد اول و دوم، چاپ اول، تهران: انتشارات فردوس.
  11. زارعی، عباس (۱۳۸۰). خاطرات و اسناد محمدعلی غفاری (تاریخ غفاری)، جلد سوم، چاپ اول، تهران: نشر تاریخ ایران.
  12. سعدوندیان، سیروس (۱۳۷۹). درآمدی بر جمعیت شناسی تاریخی ایران در عصر قاجار، تهران: سازمان چاپ و انتشارات فرهنگ و ارشاد اسلامی.
  13. عباسی، محمدرضا و بدیعی، پرویز (1372). گزارش‌های اوضاع سیاسی، اجتماعی ولایات عصر ناصری (۱۳۰۷ ه.ق)، تهران: سازمان اسناد ملی ایران.
  14. فلور، ویلم (۱۳۸۷). سلامت مردم در ایران قاجار، مترجم ایرج نبی پور، بوشهر: دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی بوشهر.
  15. کرزن، جرج. ن. (۱۳۷۳). ایران و قضیه ایران، ترجمه غلامعلی وحید مازندرانی، جلد ۱ و 2، چاپ چهارم، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی وابسته به وزارت فرهنگ و آموزش عالی.
  16. کسروی، احمد (۱۳۵۷). تاریخ انقلاب مشروطه ایران، تهران: انتشارات امیر کبیر.
  17. لسان الملک سپهر، محمد تقی (۱۳۸۰). ناسخ التواریخ (تاریخ قاجاریه)، جلد اول و دوم، از آغاز تا پایان سلطنت فتحعلی شاه، به اهتمام جمشید کیانفر، تهران: انتشارات اساطیر.
  18. لمبتون، آ.ک.س (۱۳۷۵). ایران عصر قاجار، ترجمه سیمین فصیحی، چاپ اول، تهران: انتشارات جاودان خرد.
  19. مارتین، ونسا (۱۳۹۰). عهد قاجار (مذاکره، اعتراض و دولت در ایران قرن سیزدهم)، مترجم حسن زنگنه، تهران: نشر ماهی.
  20. ماساهارو، یوشیدا (۱۳۷۳). سفرنامه یوشیدا ماساهارو، ترجمه هاشم رجب زاده، مشهد: موسسه انتشارات آستان قدس رضوی.
  21. مجد، محمد قلی (۱۳۸۷). قحطی بزرگ، مترجم محمد کریمی، تهران: موسسه مطالعات پژوهشهای سیاسی.
  22. مستوفی، عبداله (۱۳۸۴). شرح زندگانی من یا تاریخ اجتماعی و اداری دوره قاجاریه (از آقا محمد خان تا آخر ناصرالدین شاه)، جلد ۱، چاپ پنجم، تهران: انتشارات زوار.
  23. ملک زاده، مهدی (1383). تاریخ انقلاب مشروطیت، چاپ اول. جلد 1 و3، تهران: انتشارات سخن.
  24. میرزا، جهانگیر (۱۳۸۴). تاریخ نو (شامل حوادث دوره قاجاریه از ۱۲۴۰ تا ۱۲۶۷ قمری)، به اهتمام عباس اقبال، چاپ اول، تهران: نشر علم.
  25. ورهرام، غلامرضا (۱۳۸۵). نظام سیاسی و سازمان‌های اجتماعی ایران در عصر قاجار، تهران: انتشارات معین.
  26. ویلز ( ۱۳۶۸). ایران در یک قرن پیش، ترجمه غلامحسین قراگوزلو، تهران: انتشارات اقبال.
  27. همایون کاتوزیان، محمدعلی (1380). دولت و جامعه در ایران: انقراض قاجار و استقرار پهلوی، ترجمه حسن افشار، تهران: نشر مرکز

 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار