چالش عرصه خصوصی- عمومی زندگی زنان عصر قاجار در قاب تصاویر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه تاریخ،‌دانشکده ادبیات و زبان، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران

2 دپارتمان تاریخ. دانشکده ادبیات و زبان ها،‌دانشگاه الزهرا، تهران، ایران

چکیده

دوگانه عرصه خصوصی- عمومی یکی از دوگانه‌های مهم تاریخ‌نگاری زنان است. اشکال مختلف این دوگانه را می‌توان در زندگی زنان عصر مدرن و نیز ایران پیشامدرن عصر قاجار، به‌ ویژه در عکس‌های به جای مانده از این دوره، مشاهده کرد. در دوره قاجار عکس گرفتن و عکاسی از زنان، بر خلاف تصویربرداری از مردان، بسیار کند پیش رفت. دلیل این امر را می‌توان در ماهیت مردسالارانه و دین‌مدارانة عصر قاجار جستجو کرد. مسئله پژوهش حاضر این است که آیا ورود دوربین عکاسی در حریم خصوصی منازل ایرانی باعث تغییر مرزهای این حریم (از دوره ناصری به بعد) شده است یا خیر؟ برای رسیدن به پاسخ این پرسش تصاویر ثبت ‌شده زنان در بازة زمانی از مراحل اولیه ورود عکاسی به ایران تا پیش از انقلاب مشروطه با رویکردی تاریخی و تحلیلی مورد بررسی قرار گرفته است. با بررسی انبوه عکس‌های زنان در پایان به این نتیجه خواهیم رسید که عکاسی به دلیل ویژگی بازنمایانه خود توانسته‌ است زنان محصور در پشت دیوارهای اندرونی را تا حدی به میدان دید درآورد و دوربین عکاسی با ثبت تصاویر زنان توانسته است تا حدی مرزهای این دوگانه را به چالش بکشد و فضای خصوصی را دچار تغییراتی هر چند جزیی و کوچک کند. این تغییر در برابر دگرگونی‌های عکس‌برداری از مردان شاید چندان چشمگیر نباشد، ولی بررسی آن در جامعة سنتی دورة قاجار نشان‌دهندة این است که صِرف حضور در مقابل دوربین در زندگی خصوصی آنان چالشی ایجاد کرد. هرچند که این تصاویر سالیان دراز در آلبوم‌های خصوصی باقی ماند تا بالاخره زن عصر قاجار را به میدان دید جامعه ایران درآورد..

کلیدواژه‌ها

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار