Basseris’ Raid to Khur and Biabanak in the Qajar Period (Based on the Manuscript of Ghasideh-ye Jandaghieh)

Document Type : Original Article

Authors

1 kharazmi university

2 shiraz university

Abstract

The Basseri are a Persian-speaking tribe in Fars province, having played an influential role in political affair of late Qajar period. One of their roles was a raid of Khur and Biabanak in 1336 A.H. by some of the members of this tribe. This research tries to explain the grounds for the invasion of Khur and Biabanak by Basseris and the consequences, based on descriptive-analytical method and using library resources. The most important resources is the manuscript of Ghasideh-ye Jandaghieh by Mirza Mohammad Ali Monshi Bashi. The poet’s presence in the written event maximizes its importance as well as its necessity to be used in this study. The findings show the considerable effect of political, social, and economic components in the raid of Khur and Biabanak by Basseris. After failing to fulfill his political and economic goals in Fars and following the social crisis in that state, Ramezan Khan Basseri made attempts in another region to realize his purposes. So, considering the turbulent situation in Khur and Biabanak due to the weak central authority and inefficient operation of rulers, he selected this region for his ambitions.

Highlights

Sources and references
A) Documents
Library of the Museum and Documents of the Islamic Council, Yazd merchants' complaint against Hossein Khan son of Ramadan Khan [based on extortion from the carriers of goods in the Khandaq desert], 30/1/27/58/6c, 5/11/1305 to 6 /2/1306, leaves 1-7.

b) Manuscripts
Mirza Mohammad Ali Manshi‌bashi Diheshki Tabasi, Manuscript of Qaseedah Jandaqih, private collection.

c) Books
Abrahamian, Yervand (2012). Iran between two revolutions, translated by Ahmad Gol-Mohammadi and Mohammad Ebrahim Fattahi Walilaei, Tehran: Ni.
Istakhari, Abu Ishaq Ibrahim (1347). Masalak and Malikas, by the efforts of Iraj Afshar, Tehran, Book Translation and Publishing Company.
Aman-Allahi-Baharvand, Alexander (1360). Nomadism in Iran: a study about nomads and tribes, Tehran: Book Translation and Publishing Company.
Ibn Hawqal, Muhammad bin Ali (1345). Surah Al-Arz, translated by Jafar Shaar, Tehran: Farhang Iran Foundation.
Etimad al-Sultaneh, Mohammad Hasan Khan (1368). Marah-ul-Baladan, with corrections, footnotes and indexes by Abdul Hossein Navaei and Mirhashim Mohhaddes, Tehran: University of Tehran.
Afshar Sistani, Iraj (1368). An introduction to the recognition of tribes, nomads and nomadic clans of Iran, Tehran: Nesl Danesh.
Aminian Modares, Mohammad Mahdi (1337). About Hazrat Ayatollah Aghasheikh Mohammad Ali Aminian Modares, Yazd: Bina.
Barth, Frederick (1343). Il Basri, translated by Kazem Vadiei, Tehran: Institute of Social Studies and Research.
Bayat, Kaveh (1365). Fars Nomadic Revolt (1307-1309), Bija: Silver and Golden Publishing.
Jeihani, Abulqasem (1368). Shaqal-al-Alam, translated by Ali Ibn Abdulsalam Katab, with introduction and notes by Firouz Mansouri, Tehran: Beh-Nasher Company.
Hudud al-Alam from the Maghrib to the East (1340). By Manouchehr Sotoudeh, Tehran: University of Tehran.
Hosseini Fasai, Mirzahasan (1367). Farsnameh Naseri, corrected and updated by Mansour Rostgar Fasai, Tehran: Amir Kabir.
Haqit, Abdul Rafi (1362). Qoms Tarikh, Tehran: Aftab.
Hekmat Yaghmai, Abdul Karim (1353). Jandaq, an ancient village on the edge of the desert, Tehran: TOS.
Dumorini, J. (1375). Nomads of Fars (administrative reforms), translated by Jalaluddin Rafieifar, Tehran: University of Tehran.
Rahmanian, Dariush (1391). Iran between two coups (the history of Iran's political, social, economic, and cultural developments from the extinction of the Qajar dynasty to the August 28 coup), Tehran: Samit.
Sahampour, Hoshang (1377). History of Arab Khamsa tribes and tribes of Fars, Shiraz: Kushamehr.
Shahbazi, Abdullah (1369). An introduction to the recognition of tribes and nomads, Tehran: Ni.
Sharif Kashani, Mohammad Mahdi (1362). Accidental events in the days, by the efforts of Mansoureh Laghyan and Syros Saadovandian, Tehran: Tarikh Iran Publishing House.
Safinjad, Javad (2015). Sociology of Iranian tribes and nomads, Tehran: Samt.
Foran, John (2016). Fragile Resistance: The History of Iran's Social Developments from the Safavid Period to the Years After the Islamic Revolution, translated by Ahmad Tadin, Ch 7, Tehran: Rasa Cultural Services Institute.
Qabadiani Marozi, Naser Khosro (1370). Safarnameh, by Mohammad Debirsiaghi, Ch 4, Tehran: Zovar.
Cody, Nicky. R (1381). Iran during the Qajar era and the rise of Reza Khan (1304-1175), translated by Mehdi Hajitkhah, Tehran: Qaqnos.
Lambton, A. K. S. (1363). Malik and Zare in Iran, translated by Manouchehr Amiri, Ch 3, Tehran: Ilmi Farhani.
_________ (1362). The history of Iran's tribes, translated by Ali Tabrizi, collection of essays on tribes and tribes, pp. 195-240, Tehran, Aghaz.
Lestrange, Guy (2014). Historical Geography of Eastern Caliphate Lands, translated by Mahmoud Irfan, Ch 9, Tehran: Scientific and Cultural.
Mostofi, Hamdullah (1362). Nazheh-ul-Qulob, by the efforts of Guy Lestrange, Tehran: World of Books.
Astrologer, Mulla Jalaluddin (1366). Abbasid history or Molajalal newspaper, by Saifullah Vahidnia, Tehran: Vahid.
Najafi, Ali Mohammad (1391). Events of Ilat Khamsa and a research in the genealogy of Jabareh and Shibani Arab tribes, Ch. 4, Shiraz: Takht Jamshid.
Accidental events: reports of English secret writers in the southern province of Iran from 1332-1291 (1362). By Ali Akbar Saeedi Sirjani, Tehran: Asim.
Henrighmai, Ismail (1363). Jandaq and Qoms in the late Qajar period, corrected and explained by Abdul Karim Hekmat Yaghmai, Tehran: Tarikh Iran Publishing House.
Yaghmai, Habib (Bita). The oasis of Jandaq and Biabank or central deserters, Tehran: Iran Government Printing House.
Yousefi, Ehsan (2015). Historical events of Il Basri, Shiraz: Navid.
____________ (1392). Nomads of Pars, Basri tribe, Kurdshuli clan, Shiraz: Qashqai.

e) Articles
Amiri, Mehrdad (1387). "A discussion about the hypothesis of linguistic relativity in Basari dialect of Fars", Language and Literature Quarterly, 7th and 8th issues, pp. 97-84.
‌ Ashraf, Mojtabi and Kayani Iskandar (2016). "Iranian identity in Ilat Khamsa relying on the Arab tribe", Journal of Local History of Iran, 6th year, 2nd issue, 12th consecutive, pp. 109-122.
‌ Selected, rare (1372). "Nationalism and modernity in political culture after constitutionalism", Irannameh, number 42, pp. 185-208.
Hekmat Yaghmai, Abdul Karim (2012). "Economic life and way of life of Khor and Biabank people in the late Qajar era", Payam Baharestan, first issue, pp. 225-254.
‌ Sadat, Seyyed Mahmoud, and Mirjafari, Hossein (2009). "The causes and factors of the emergence and continuation of Nabiyyan riots", Treasure of Documents, 78th issue, pp. 71-48.
Qasabian, Mohammad Reza (2008). "Looking at the genealogy and genealogy of Bani Shiban (the rulers of Tun and Tabas)", Payam Baharestan, 2nd period, 2nd year, 6th issue, pp. 903-908.
‌ Malek, Marzieh and Mohsen Kalantari (2013) "Spatial analysis and stratification of tourist attractions and communication infrastructure and road network in desert areas of Iran (case study: Khor and Biabank cities)", Journal of Geographical Studies of Arid Regions, No. 17 , pp. 53-70.
Mushfiqfar, Ibrahim (1386). "Investigation of the political-military purposes of migration and forced settlement of some tribes of Iran (from the beginning of the 11th century to the end of the 13th century AD), Ganjineh Sanad Quarterly, No. 67, pp. 25-44.
​

Keywords

References

 
الف) اسناد
کتابخانه موزه و اسناد مجلس شورای اسلامی، شکایت تجار یزد از حسین­خان پسر رمضان­خان [مبنی بر اخاذی از حاملین مال­التجاره در کویر خندق]، 30/1/27/58/6ج، 5/11/1305 تا 6/2/1306، برگ 1 – 7.
 
ب) نسخ خطی
­ میرزا محمدعلی منشی­باشی دیهشکی طبسی، نسخه خطی قصیده جندقیه، مجموعه خصوصی.
 
ج) کتاب­ها
­ آبراهامیان، یرواند (1392). ایران بین دو انقلاب، ترجمه احمد گل­محمدی و محمدابراهیم فتاحی ولیلایی، تهران: نی.
اصطخری، ابواسحاق ابراهیم (1347). مسالک و ممالک، به کوشش ایرج افشار، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
امان­ اللهی ­بهاروند، سکندر (1360). کوچ­نشینی در ایران: پژوهشی درباره عشایر و ایلات، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
ابن حوقل، محمد بن علی  (1345). صوره­الارض، ترجمه جعفر شعار، تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
اعتمادالسلطنه، محمدحسن خان (1368). مرآه­البلادان، با تصحیحات و حواشی و فهارس به کوشش عبدالحسین نوائی و میرهاشم محدث، تهران: دانشگاه تهران.
افشار سیستانی، ایرج (1368). مقدمه ای بر شناخت ایل­ها، چادرنشینان و طوایف عشایری ایران، تهران: نسل دانش.
امینیان مدرس، محمدمهدی (1337). درباره حضرت آیت­الله آقاشیخ محمدعلی امینیان مدرس، یزد: بی­نا.
بارث، فردریک (1343). ایل باصری، ترجمه کاظم ودیعی، تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی.
بیات، کاوه (1365). شورش عشایری فارس (سال­های 1307 – 1309)، بی­جا: نشر نقره و زرین.
جیهانی، ابوالقاسم (1368). اشکال­العالم، ترجمه علی­بن عبدالسلام کاتب، با مقدمه و تعلیقات فیروز منصوری، تهران: شرکت به­نشر.
حدودالعالم من­المغرب الی­المشرق (1340). به کوشش منوچهر ستوده، تهران: دانشگاه تهرن.
حسینی فسائی، میرزاحسن (1367). فارسنامه ناصری، تصحیح و تحشیه منصور رستگار فسائی، تهران: امیرکبیر.
حقیقت، عبدالرفیع (1362). تاریخ قومس، تهران: آفتاب.
حکمت­یغمائی، عبدالکریم (1353). جندق روستایی کهن بر کران کویر، تهران: توس.
دومورینی، ژ (1375). عشایر فارس (اصلاحات اداری)، ترجمه جلال­الدین رفیعی فر، تهران: دانشگاه تهران.
رحمانیان، داریوش (1391). ایران بین دو کودتا (تاریخ تحولات سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، و فرهنگی ایران از انقراض قاجاریه تا کودتای 28 مرداد)، تهران: سمت.
سهام­پور، هوشنگ (1377). تاریخچه ایلات و عشایر عرب­خمسه فارس، شیراز: کوشامهر.
شهبازی، عبدالله (1369). مقدمه­ای بر شناخت ایلات و عشایر، تهران: نی.
شریف کاشانی، محمدمهدی (1362). واقعات اتفاقیه در روزگار، به کوشش منصوره اتحادیه و سیروس سعدوندیان، تهران: نشر تاریخ ایران.
صفی­نژاد، جواد (1395). جامعه­شناسی ایلات و عشایر ایران، تهران: سمت.
فوران، جان (1386). مقاومت شکننده: تاریخ تحولات اجتماعی ایران از صفویه تا سال­های پس از انقلاب اسلامی، ترجمه احمد تدین، چ 7، تهران: مؤسسه خدمات فرهنگی رسا.
قبادیانی مروزی، ناصرخسرو (1370). سفرنامه، به کوشش محمد دبیرسیاقی، چ 4، تهران: زوار.
کدی، نیکی. آر (1381). ایران دوران قاجار و برآمدن رضاخان (1175 – 1304)، ترجمه مهدی حقیقت­خواه، تهران: ققنوس.
لمبتون، ا.ک.س (1363). مالک و زارع در ایران، ترجمه منوچهر امیری، چ 3، تهران: علمی فرهنگی.
_________ (1362). تاریخ ایلات ایران، ترجمه علی تبریزی، مجموعه مقالات ایلات و عشایر، ص 195 – 240، تهران، آگاه.
لسترنج، گای (1393). جغرافیای تاریخی سرزمین­های خلافت شرقی، ترجمه محمود عرفان، چ 9، تهران: علمی فرهنگی.
مستوفی، حمدالله (1362). نزهه­القلوب، به سعی و اهتمام گای لسترنج، تهران: دنیای کتاب.
منجم، ملا جلال­الدین (1366). تاریخ عباسی یا روزنامه ملاجلال، به کوشش سیف­الله وحیدنیا، تهران: وحید.
نجفی، علی محمد (1391). وقایع ایلات خمسه و پژوهشی در تبارشناسی ایل عرب جباره و شیبانی، چ 4، شیراز: تخت جمشید.
وقایع اتفاقیه: گزارش­های خفیه­نویسان انگلیسی در ولایت جنوبی ایران از سال 1291-1332 (1362). به کوشش علی اکبر سعیدی سیرجانی، تهران: آسیم.
هنریغمائی، اسماعیل (1363). جندق و قومس در اواخر دوره قاجار، تصحیح و توضیح عبدالکریم حکمت یغمائی، تهران: نشر تاریخ ایران.
یغمائی، حبیب (بی­تا). واحه جندق و بیابانک یا کویرنشینان مرکزی، تهران: چاپخانه دولتی ایران.
یوسفی، احسان (1395). رویدادهای تاریخی ایل باصری، شیراز: نوید.
____________ (1392). عشایر پارس، ایل باصری، طایفه کردشولی، شیراز: قشقایی.
 
ه) مقالات
­امیری، مهرداد (1387). «بحثی درباره فرضیه نسبیت زبانی در گویش باصری فارس»، فصلنامه زبان و ادب، شماره هفتم و هشتم، صص 97-84.
­ اشرف، مجتبی و کیانی اسکندر (1396). «هویت ایرانی در ایلات خمسه با تکیه بر ایل عرب»، پژوهشنامه تاریخ­های محلی ایران، سال ششم، شماره دوم، پیاپی دوازدهم، صص 109 – 122.
­ انتخابی، نادر (1372). «ناسیونالیسم و تجدد در فرهنگ سیاسی بعد از مشروطیت»، ایران نامه، شماره چهل و دوم، صص 185 – 208.
حکمت­ یغمایی، عبدالکریم (1392). «زندگی اقتصادی و شیوه معیشت مردم خور و بیابانک در اواخر عصر قاجاریه»، پیام بهارستان، شماره اول، صص 225 – 254.
­ سادات، سیدمحمود، و میرجعفری، حسین (1389). «علل و عوامل بروز و ادامه طغیان نایبیان»، گنجینه اسناد، شماره هفتاد و هشتم، صص 48 – 71.
­ قصابیان، محمدرضا (1388). «نگاهی به سلسله نسب و شجره بنی­شیبان (حکمرانان تون و طبس)»، پیام بهارستان، دوره دوم، سال دوم، شماره ششم، صص 903 – 908.
­ ملک، مرضیه و محسن کلانتری (1393) «تحلیل فضایی و سطح­بندی جاذبه ­های گردشگری و زیرساخت ارتباطی و شبکه راه در مناطق کویری ایران (مطالعه موردی: شهرستان خور و بیابانک)»، مجله مطالعات جغرافیایی مناطق خشک، شماره هفدهم، صص 53 – 70.
مشفقی­ فر، ابراهیم (1386). «بررسی اهداف سیاسی – نظامی کوچ و اسکان اجباری برخی طوایف ایلات ایران (از اوایل قرن 11 تا اواخر قرن 13 ق)، فصلنامه گنجینه اسناد، شماره شصت و هفتم، صص 25 – 44.

Files

Share

How to cite

Statistics