دانشگاه شهید باهنر کرمان
پژوهشنامه تمدن ایرانی
2821-0867
2
2
2021
02
19
تبیین و تحلیل شواهد باستان شناختی و مکتوب در بابِ مناسبات و تعاملات فرهنگی و هنری هخامنشیان و دولت شهرهای یونانی (سده-های 6-4پ.م)
1
33
FA
اسماعیل
سنگاری
0000-0003-2351-4947
گروه تاریخ و ایران شناسی، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران
esm_sangari@yahoo.com
مهدی
تدین
کارشناسی ارشد- گروه تاریخ و ایران شناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه اصفهان،
mahditadayon63@gmail.com
10.22103/jic.2020.2715
تأسیس شاهنشاهی هخامنشی تحولی شگرف را در سرنوشت سرزمینهای غرب آسیا رقم زد. نیمۀ دوم قرن 6پ.م در این منطقه مرزبندیهای سیاسی به کلی تغییر کرد و سرزمینهای باستانی که روزگاری را در جنگ و صلح سپری کرده بودند، اینبار جملگی تحت لوای یک شاهنشاهی قدرتمند جای گرفتند. این اتحاد تمدنهای باستانی، تحولی قابل توجه در عرصۀ فرهنگی را به دنبال آورد. هخامنشیان عمدتاً داشتههای معنوی اقوام تابعه را به دیدۀ احترام و تحسین مینگریستند و از این ظرفیتها به خوبی بهره میبردند. این نوع نگاه به ثروتهای معنوی اقوام دیگر باعث شد تا دستاوردهای فرهنگی و هنری آنها در تمدنی نو به نام «تمدن هخامنشی» مجال ادامۀ حیات یابد که امروز هم میتوان با مقایسۀ آثار هخامنشی و اقوام تابعه، ویژگیهای هنری آنها را از یکدیگر بازشناخت. هخامنشیان از بدو تأسیس امپراتوری خویش، پیوسته با سرزمینها و دولت-شهرهای یونانی در ارتباط بودند. این روابط با دولت-شهرهای یونانینشین آسیای صغیر اغلب جنبۀ سلطهگری داشت و ظرفیتهای فرهنگی و هنری آنان به عنوان رعایای شاهبزرگ مورد بهرهبرداری قرارمیگرفت، اما این ارتباط با یونانیانِ اروپا بیشتر براساس یک مفهوم رقابتجویانه تعریف میشود. کامیابیهایی که دولت-شهرهای یونانی به دنبال نبردهای یونانی-پارسی به دست آوردند باعث شد تا به یک دیپلماسی فعال روی آورند. با وجود این، در لایههای زیرین روابط سیاسی و گفتمانهایی که اتفاق افتاد، یک جریان تعامل فرهنگی نیز شکل گرفت. آثار برجای مانده و به دست آمده از پارسیان و یونانیان در سرزمینهای مختلف تحت حاکمیت آنان، واجد ویژگیهای مشترکی هستند که نمیتوان به تصادفی بودن آنها حکم کرد. همچنین در متون مکتوب کلاسیک یونانی تأثیر روابط فرهنگی و هنری با پارسیان به خوبی مشهود است. این پژوهش بر آناست تا با بررسی شواهد مکتوب و باستانشناختی به این مسئله بپردازد که این تعاملات فرهنگی و هنری در چه زمینههایی جریان داشته است؟ بر اساس این چارچوب است که میتوان فرایند فرهنگپذیری بین پارسیان و یونانیان را تبیین و تحلیل کرد.
هخامنشیان,یونانیان,آسیای صغیر,آکروپولیس,پارسه
https://jic.uk.ac.ir/article_2715.html
https://jic.uk.ac.ir/article_2715_8ba9ae28a562bafa5d59fd12a1d1ca53.pdf
دانشگاه شهید باهنر کرمان
پژوهشنامه تمدن ایرانی
2821-0867
2
2
2021
02
19
مطالعه تاریخی سنگ نگاره هایِ درّه نگاران ناهوک سراوان
35
54
FA
نصرت خاتون
علوی ناهوکی
عضو هیات علمی گروه تاریخ دانشگاه ولایت ایرانشهر
n.alavi@velayat.ac.ir
محمدمسیح
هاشمی نیا
دانشجوی دکتری رشته تاریخ و تمدن ملل اسلامی و استاد مدعو دانشگاه ولایت ایرانشهر
masih252017@gmail.com
حلیمه
میرکازهی نژاد
کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه سیستان و بلوچستان
mirkazehi.h3531@gmail.com
10.22103/jic.2020.2716
سنگ نگارهها نخستین بازتاب اندیشه و تفکر بشری بر روی بومهای سنگی می باشند. این نوع نگاره ها نوع اندیشههای تاریخ اجتماعی و طبیعی را بیان می نمایند. این آثار در همه مناطق جهان قابل مشاهده می باشند. بلوچستان از مناطق مهم ایران است که شاهد آثاری از این قبیل در منطقه های مختلف آن می باشیم. هدف این تحقیق مطالعه سنگ نگاره های دره نگاران ناهوک واقع در شهرستان سراوان میباشد که به صورت توصیفی- تحلیلی مطالب جمع آوری شدهاند و مشخص گردید که سنگ نگارههای دره نگاران دارای نقوش حیوانی، انسانی و گیاهی و ابزار می باشند و این بدین معناست که درگذشته دره نگاران محل اسکان گروههای انسانی بوده که معیشتی بر پایه دامداری داشتهاند.
سنگ نگاره,دره نگاران,ناهوک,نقوش حیوانی,نقوش انسانی
https://jic.uk.ac.ir/article_2716.html
https://jic.uk.ac.ir/article_2716_04e09e48e09d73f94c7750d54ec73575.pdf
دانشگاه شهید باهنر کرمان
پژوهشنامه تمدن ایرانی
2821-0867
2
2
2021
02
19
مقایسه شیوه ی تاریخنگاری پیگولوسکایا و مارک بلوخ پیرامون نظام فئودالیسم
55
80
FA
ذکرالله
محمدی
عضو هیات علمی دانشگاه الزهرا (س)
zkmohammadi@yahoo.com
پوریا
اسمعیلی
0000-0003-2334-9179
دانشجوی دکترای تاریخ ایران دوران اسلامی دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره) قزوین
historian.p@gmail.com
10.22103/jic.2020.2717
این نوشتار به صورت تطبیقی شیوه تاریخنگاری پیگولوسکایا نویسنده معروف روس را با مارک بلوخ از پیشگامان مکتب آنال فرانسه درباره نظام فئودالیسم موردتحقیق قرار می دهد. مارک بلوخ فئودالیسم را در اروپا بررسی کرد اما پیگولوسکایا با دیدگاه مارکسیستی بیشتر به مشرق زمین بویژه ایران توجه داشت. بنابراین این سؤال مطرح می شود که چرا پیگولوسکایا از واژه «فئودال» علی رغم تفاوت آن با ساختار اقتصادی ایران در آثار خویش بهره برده است؟ فرضیه حاصله چنین است که وی همانند مارکسیست ها با دیدگاهی کل گرایانه مرحله تکامل و سیر خطی در اندیشه مارکس را در هر نقطه جهان از جمله ایران صادق دانسته و بدین صورت آن را بر خلاف آنال ها تعمیم داده است. این مقاله با استفاده از روش پژوهش در تاریخنگاری مبتنی بر توصیف و تحلیل ابعاد و زوایای موضوع را بررسی می نماید. یافته ها نشان می دهد، که مارک بلوخ با توجه به تفکر غالب بر مکتب آنال ساختار و همه شواهد را در تبیین یک رویداد بکار برده است اما پیگولوسکایا با پیروی از مورخان شوروی همان زیربنای اقتصادی و اندیشه مارکسیستی را مد نظر قرار داده است.
تاریخنگاری,فئودالیسم,اقتصاد,مکتب آنال,مکتب مارکسیستی
https://jic.uk.ac.ir/article_2717.html
https://jic.uk.ac.ir/article_2717_22e07f7f6979e2362825bbbe6af0aca7.pdf
دانشگاه شهید باهنر کرمان
پژوهشنامه تمدن ایرانی
2821-0867
2
2
2021
02
19
بررسی و تحلیل نگرش حکومت های ایران به مذهب تشیع بر مبنای متون مسکوکات (از قرن چهار تا قرن هفت هجری)
81
114
FA
سید مسعود
شاهمرادی
گروه معارف اسلامی/ دانشگاه علوم پزشکی زنجان
s.m.shahmoradi@gmail.com
10.22103/jic.2020.2718
<strong>سکه شناسی نقش برجسته ای در بازشناسی تحولات مذهبی دارد.با شکل گیری فرقه های مختلف اسلامی و همچنین پیدایش حکومتهای مستقل در جهان اسلام،عقاید مذهبی حاکمان مختلف در شعارهای حک شده بر سکه های آنان نمود یافته است.در طول</strong><strong> قرون چهار تا هفتم هجری،</strong><strong>شعائر ومتون شیعی </strong><strong>بر سکه های برخی از حکومتگران ایران حک شده است.بررسی </strong><strong>شعائر شیعی حک شده بر سکه های هرکدام از این حاکمان، اطلاعات با ارزشی در مورد نگرش و سیاست مذهبی آنان ارائه می دهد.مسئله پژوهشِ حاضر بررسی و تحلیل مفاهیم و شعائر شیعی حک شده بر سکه های آل مسافر،آل بویه،آل باوند و اسماعیلیه نزاری ایران در دوره الموت،است.هدف پژوهش</strong> <strong>بازشناسی</strong> <strong>اعتقادات و سیاستهای مذهبی این حکومتگران است.روش پژوهش</strong> <strong>توصیفی- تحلیلی است.نتیجه پژوهش علاوه بر اینکه نمایانگر تعلّقات و سیاستهای شیعی این حاکمان است،نشانگر نقش و کاربرد دانش سکه شناسی در مطالعاتِ تاریخ تشیع در ایران نیز خواهد بود. </strong>
ایران,تشیع,سکه,آل مسافر,آل بویه,آل باوند,اسماعیلیه نزاری
https://jic.uk.ac.ir/article_2718.html
https://jic.uk.ac.ir/article_2718_bdca11bc6e920468988e3c012aae2159.pdf
دانشگاه شهید باهنر کرمان
پژوهشنامه تمدن ایرانی
2821-0867
2
2
2021
02
19
تحلیلِ روایات هرودت از لشکرکشی کمبوجیه به مصر
115
137
FA
حمید
کرمی پور
استادیار گروه تاریخ دانشگاه تهران
karamipour@ut.ac.ir
محمد
ملکی
دانش آموخته دکتری تاریخ ایران باستان از گروه تاریخ دانشکده ادبیات دانشگاه تهران
mohammadmaleki@ut.ac.ir
10.22103/jic.2020.2719
لشکرکشی کمبوجیه به مصر یکی از مسائل مهم درباره هخامنشیان است که هرودت به روایت آن پرداخته است. بررسی بیشتر روایات هرودت پیرامون این موضوع، با کمک منابع دیگر و کشفیات نوین باستانشناسی، یکی از اهداف این جستار است. ارائه تحلیلهای مختلف درباره علل تاریخی و انگیزه لشکرکشی کمبوجه به مصر در دو حوزه مطالعات مربوط به تاریخ ایران و مصر، نیز از اهداف دیگر این مقاله است. پرسش اصلی پژوهش این است که آیا میتوان به هرودت پیرامون علل حمله کمبوجیه به مصر اعتماد کرد؟ بررسی برخی روایات هرودت، نشاندهنده دخالت گاه و بیگاه مصر در امور دولتشهرهای یونانی آسیای کوچک و مستعمرات هخامنشیان است، که دیگر روایت هرودت پیرامون علل حمله کمبوجیه به مصر را نقض میکند. در واقع فهم روایات هرودت پیرامون حمله کمبوجیه به مصر، با تحلیل دیگر روایات خود هرودت پیرامون تاریخ هخامنشیان، پیش و پس از حمله کمبوجیه به مصر میسر میشود و به تنهایی نمیتوان به روایات مستقیم هرودت درباره علل و انگیزه این لشکرکشی اعتماد کرد.
هرودت,لشکرکشی کمبوجیه,مصر,ایران
https://jic.uk.ac.ir/article_2719.html
https://jic.uk.ac.ir/article_2719_ce587b141dd131114d7a165ce9536218.pdf
دانشگاه شهید باهنر کرمان
پژوهشنامه تمدن ایرانی
2821-0867
2
2
2021
02
19
نظام طبقاتی در بلوچستان: زمینه های تاریخی و پیامدهای اجتماعی
139
168
FA
حسین
محمدی
استادیار گروه تاریخ ایران دانشگاه خوارزمی
mohammadi@khu.ac.ir
اسما
بلوچ زهی
دانشجوی دکتری تاریخ، دانشگاه فردوسی مشهد
asmabaluchzahi@gmail.com
حمید
بیرانوند
دانشجوی دکتری مسائل اجتماعی ایران دانشگاه خوارزمی
hamid.6525@yahoo.com
10.22103/jic.2020.2720
<strong> </strong>ساختار اجتماعی منطقه بلوچستان را می توان تداوم، بخشی از ساختار تاریخی و فرهنگی ایران دانست. که به جهت حاکمیت «سنت» بر مناسبات اجتماعی، در ردیف دولت پاتریمونیالیستی، ایلی عشایری مبتنی بر کنش سنتی و تقسیم کار اجباری است. نظام طبقاتی بلوچستان در خود دادههای تاریخی دارد که ساختار و شیوه تولید کشاورزی را بازنمایی میکند. اهمیت انجام این مقاله به دلیل جایگاه مهم و تعیین کننده نظام طبقاتی در زندگی اجتماعی مردم بلوچستان است. این پژوهش با روش توصیفی – تحلیلی و جامعه شناسی تاریخی(روش تیپ ایدآل وبر)، با تکیه بر منابع کتابخانهای و استفاده از نظریات جامعه شناسی، برای شناسایی و تبیین شرایط علی حاکم بر ساختار جامعه بلوچستان و پیامدهای اجتماعی آن انجام شده است. با مطالعه جامعه شناختی و تاریخی ساختار نظام اجتماعی بلوچستان، دلایل تاریخی -اجتماعی، پایداری و تداوم نظام سنتی طبقاتی، کنش سنتی و شیوه تولید کشاورزی بوده است. که اثرات پیامدهای اجتماعی از جمله مهاجرت، ناامنی، تبعیض علیه زنان، نزاع های دسته جمعی، شکاف طبقاتی، تاخر فرهنگی، عدم توسعه یافتگی، پایمال شدن حقوق شهروندی اقشار ضعیف و سکون فرهنگی بر مردمان این منطقه داشته است.
نظام طبقاتی,ایران,بلوچستان,ذات,قوم مداری
https://jic.uk.ac.ir/article_2720.html
https://jic.uk.ac.ir/article_2720_095b23ee339d61c9965b49d65691b5e9.pdf