ORIGINAL_ARTICLE
سه اندرزنامۀ منظوم دورۀ ساسانی به زبان پهلوی
اندرزنامههای پهلوی بخش مهمی از ادبیات دورۀ میانه هستند که حکمت و رویکرد اخلاقی جامعۀ ایران را در عصر ساسانی بازتاب میدهند. مجموعۀ اندرزهای پهلوی بر ادبیات و شعر پس از اسلام تأثیر بسزایی گذاشته است. این آثار عمدتاً به نثر هستند؛ اما در میان آنها چند متن کوتاه وجود دارد که ساختاری شعرگونه دارند و مضامین آنها نیز در شعر گویندگان بزرگ پارسیگوی به زیبایی تکرار شده است. وزن آنها بر پایۀ وزنشناسی شعر دورۀ میانه است و صورتی خام از قافیه نیز در برخی از آنها دیده میشود. «اندرز بهزاد فرّخپیروز»، «خیم و خرد فرّخمرد»، و اندرزنامهای با مضمون ناپایداری دنیا از جملۀ این اندرزهای منظوم است که در این مقاله، معرفی و به برخی نکات زبانشناختی، ادبی و فکری آنها اشاره میشود. ستایش خرد، اندازه نگاهداشتن (پیمان)، تشویق به آموختن پیشه و ناپایداری دنیا از مواردی است که در این اندرزنامهها آمده و نشاندهندۀ اندیشههای مطرح ساسانی و ارتباط آنها با آییننامههای آن دوران است.
https://jic.uk.ac.ir/article_2228_d814b867b355a092dc0c40a00c2ebb81.pdf
2019-08-23
1
21
10.22103/jic.2019.2228
عصر ساسانی
زبان پهلوی
اندرز بهزاد فرّخپیروز
خیم و خرد فرّخمرد
ناپایداری دنیا
عباس
آذرانداز
abbasazarandaz@yahoo.com
1
عضو هیات علمی پژوهشکدۀ فرهنگ اسلام و ایران
LEAD_AUTHOR
آذرانداز، عباس. (1392). «یادگار زریران، نمونهای از هنر شاعری ایرانیان در دورۀ میانه». چاپشده در نشریۀ زبانشناخت. پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. س 4، ش 2، پاییز و زمستان.
1
- آذرانداز، عباس. (1393). «اهمّیت ادبی درخت آسوری». چاپشده در کهننامۀ ادب پارسی. پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. س 5، ش 2، تابستان.
2
- ابوالقاسمی، محسن. (1383).شعر در ایران پیش از اسلام. تهران: انتشارات طهوری.
3
- بویس، مری؛ فارمر، هنری لوکاچ. (1368). خنیاگری و موسیقی در ایران. تهران: انتشارات آگاه.
4
- بهار (ملکالشعرا)، محمّدتقی. (1369). سبکشناسی. ج1، تهران: انتشارات امیرکبیر.
5
- تفضّلی، احمد. (1383). تاریخ ادبیات ایران پیش از اسلام. تهران: انتشارات سخن.
6
- خالقیمطلق، جلال. (1372). گلرنجهای کهن. تهران: نشر مرکز.
7
- شاکد، شائول. (1391). نمونههای شعر فارسی میانه. ترجمۀ عباس آذرانداز. مزدکنامۀ 5. تهران: انتشارات اساطیر.
8
- شاکد، شائول. (1393). از ایران زردشتی تا اسلام. ترجمۀ مرتضی ثاقبفر. تهران: انتشارات ققنوس.
9
- عنصرالمعالی، کیکاوسبن اسکندر زیاری. (1368).قابوسنامه. به کوشش غلامحسین یوسفی. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
10
- عهد اردشیر. (1348). به کوشش احسان عباس، ترجمۀ محمدعلی امام شوشتری. تهران: انتشارات انجمن آثار ملی.
11
- فردوسی، ابوالقاسم. (1396). شاهنامه. به کوشش جلال خالقیمطلق. تهران: مرکز دایرهالمعارف بزرگ اسلامی.
12
- مزداپور، کتایون. (1380). «خیم و خرد فرّخمرد». چاپشده در فصلنامۀ فرهنگ. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. ش 37 و 38. بهار و تابستان.
13
- مزداپور، کتایون. (1386). اندرزنامههای ایرانی. تهران: دفتر پژوهشهای ایرانی.
14
References
15
- Benvenist, E. (1932). Mémorial de Zarēr.in Journal Asiatiqe, no. 1, Paris
16
- Benvenist, E.. (1952). “Some Parthian abecedarian hymns”, BSOAS, XIV/3, 435-50.
17
- Boyce, M. (1968). “Middle Persian Literature”. Handbuch der Orientalistic. Abt. 1. Bd. 4. Abs. 2: Literatur, Lief. 1, Leiden, pp. 31-66.
18
- Denkard, the Complete Text of the Pahlavi Dinkard. (1911). D. M. Madan, ed. Bombay.
19
- Henning, W. B. (1933). "A Pahlavi Poem". Acta Iranica VI (selected papers), Leiden. pp. 349-357.
20
- ____________. (1977). "disintegration of the Avestic studies". Acta Iranica VI (selected papers), Leiden. pp. 151-167
21
- Jamasp-Asana, J. M. (1913). Pahlavi Texts: Bombay.
22
- Nyberg, H. S. (1974). a Manual of Pahalavi. Wiesbaden, Otto Harrassowitz.
23
- Shaked, S. (1970). “Specimens of Middle Persian Verse” Papers in W. B. Henning Memorial Volume. London: Lund Humphries.
24
- Shaked, S; Safa, Z “ANDARZ, (2012).” Encyclopædia Iranica, II/1, pp. 11-22, available online at http://www.iranicaonline.org/articles/andarz-precept-instruction-advice.
25
- Tavadia, J. G. (1950). “A didactic poem in Zoroastrian Pahlavi", Indo-Iranian Studies I, Santinikitan, 86-95.
26
ORIGINAL_ARTICLE
نمایش باورهای شیعی بر سکههای دوره تیموری
تیموریان، غیرایرانیتبار و سنّیمذهب بودند و سلطنت آنها بر پایۀ تسامح، متکی بر تفکر و اندیشۀ اسلامی بود. مسکوکات از ابزارهای ارزشمند برای نمایش قدرت و اندیشۀ حاکمان محسوب میشدند. ضرورت انجام این پژوهش، بررسی سیاست مذهبی دورۀ تیموری با رویکرد بر سکههای آن عصر است. نوشتار حاضر به دنبال پاسخگویی به این پرسشهاست: اشکال مختلف باورهای شیعی بر سکههای دورۀ تیموری چگونه بوده است؟استفادۀ حاکمان تیموری از شعائر مذهب تشیّع بر سکهها، متکی بر چه عواملی صورت پذیرفته است؟نتایج گویای این است که در سکههای دورۀ تیموری با بهرهگیری از عناصر نوشتاری و بصری، پنج گونۀ متفاوت از شعائر شیعی بهنمایش درآمدهاند. اهل بیتدوستی حاکمان تیموری، توجه به شیعیان برای کسب مشروعیت، نگرش مذهب حنفی به اهل بیت و ائمه، وجود مرقد امام رضا (ع) در قلمرو اصلی تیموریان، آنها را به تعامل در مقابل پیروان مذهب شیعه در جامعۀ تحت حاکمیتشان تشویق و ترغیب نموده است. گردآوری اطلاعات در نوشتار حاضر بهشیوۀ کتابخانهای و مشاهدۀ مستقیم آثار بوده و روش تحقیق، تحلیلی- تطبیقی است.
https://jic.uk.ac.ir/article_2225_5c43b090b19def4f147b258ab516da03.pdf
2019-08-23
23
53
10.22103/jic.2019.2225
دورۀ تیموری
سکهها
باورهای شیعی
دارالضرب
رضوان
احمدی پیام
rezvan.a.p@profs.semnan.ac.ir
1
عضو هیات علمی و مدیر گروه آموزشی فرش دانشکده هنر دانشگاه سمنان
LEAD_AUTHOR
شهناز
احمدی یبام
2
مدرس تاریخ آموزش و پرورش
AUTHOR
ابن شهرآشوب. (۱۳۷۹ ق). مناقب. قم: علامه.
1
- الشیبی، کامل مصطفی. (۱۳۵۲). تشیّع و تصّوف. ترجمۀ علیرضا ذکاوتی قراگوزلو. تهران: امیرکبیر.
2
- ابنعربشاه. (۱۳۷۳). عجایبالمقدور. ترجمة محمدعلی نجاتی. تهران: علمی و فرهنگی.
3
- ابوحنیفه. (۱۳۴۲). الفقه الاکبر. ترجمة المصّنف. حیدرآباد دکن: مطبعۀ مجلس دائره المعارف النظامیه. عبارت دایره المعارف النظامیه عنوان مجلسی هست که کتاب در ان به چاپ رسیده مانند بنیاد دانشنامه نگاری ایران که وظیفه انتشار دایره المعارف در تخصص های مختلف را به عهده دارد و خود دارای انتشارات مستقل و مخصوص است.
4
- ابنخلدون، عبدالرحمن. (۱۳۵۲). مقدمۀ ابنخلدون. ترجمۀ محمد پروینگنابادی. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
5
- ابن جوزی، عبدالرحمن بن علیبن محمدبن علی. (۱۳۸۶). الموضوعات. ج۱. بیجا.
6
- امینی، عبدالحسین. (۱۴۳۰ه.ق). الغدیر فى الکتاب و السنه و الادب. ج ۵. قم: مؤسسة دائرة معارف الفقه الاسلامی.
7
- بغدادی، احمد. (بیتا). تاریخبغداد. بیروت: دارالکتب العلمیه.
8
- تاکستن و دیگران. (۱۳۸۴). تیموریان. ترجمة یعقوب آژند. تهران: مولی.
9
- ترابیطباطبایی، سید جمال. (۱۳۴۷). سکههای اسلامی ایلخانی و تیموری. تبریز: ادارۀ کل موزهها.
10
- ترابیطباطبایی، سید جمال. (۱۳۵۵). سکههای آق قویونلو و مبنای وحدت حکومت صفویه در ایران. تبریز: ادارۀ کل موزهها.
11
- توختییف، عرفان. (۱۳۷۷). سیاست پولی و مالی تیمور و سکههای آنها. به کوشش بهمن اکبری. قم: کتابخانۀ بزرگ آیتالله العظمی مرعشی نجفی(ره).
12
- جعفریان، رسول. (۱۳۶۹). تاریختشیّعدرایران. تهران: سازمان تبلیغات اسلامی.
13
- جکسون، پیتر؛ لاکهارت، لورنس.(۱۳۸۷). تاریخ ایران کمبریج. ترجمۀ دکتر تیمور قادری. ج 6. تهران: مهتاب.
14
- حافظابرو، نورالله. (۱۳۷۲). زبدةالتواریخ. به تصحیح حاج سیدجوادی. تهران: وزارت ارشاد.
15
- حداد عادل، غلامعلی. (۱۳۸۲). دانشنامۀ جهان اسلام، ج 7. تهران: بنیاد دائرۀالمعارف اسلامی.
16
- حسینیتربتی، ابوطالب. (۱۳۴۲). تزوکات تیموری. تهران: کتابفروشی اسلامی.
17
- خزایی، محمد. (۱۳۸۰).«نقش شیر نمود امام علی در هنر اسلامی».چاپشده در کتاب ماه هنر. ش ۳۱ و ۳2، صص ۳۷-۳۹.
18
- خواندمیر، غیاثالدین. ( ۱۳۵۳). حبیبالسیر. با مقدمة جلالالدین همایی. ج ۴. تهران: گلشن.
19
- زرگرینژاد، غلامحسین. (بیتا). تاریخاندیشههایسیاسیدرجهاناسلام. بیجا.
20
- زمچی اسفزاری، معینالدین. (۱۳۳۸). روضاتالجنات. به اهتمام سیدکاظم. تهران: دانشگاه تهران.
21
- سلیمانی، سعید. (۱۳۹۱). «اهمیت علم سکهشناسی ایرانی». چاپشده درکتاب ماه تاریخ و جغرافیا. ش ۱۷۸، صص ۳۸-۳۹.
22
- سمرقندی، کمال. (۱۳۸۳). مطلعالسعدین، به اهتمام نوایی. تهران: پژوهشگاه.
23
- شریعتزاده، سید علیاصغر. (۱۳۹۰). مجموعۀ سکههای ایران زمین (مجموعه سکههای موزۀ ملک آستان قدس رضوی). تهران: پازینه.
24
- شیخ طوسی، محمدبن حسن. (۱۴۱۴ق). الأمالی. قم: انتشارات دارالثقافة.
25
- عقیلی، ابی جعفر محمدبن عمروبن موسی بن حماد. (۱۹۸۴م). الضعفاء الکبیر. ج ۵. بیروت: دارالکتب العلمیه.
26
- علامه طباطبایی، سید محمدحسین.(۱۳۷۴). شیعه در اسلام. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
27
- فروغیان، صدیقه. (۱۳۹۱). موزۀ سکۀ بانک سپه. تهران: بخش آموزش بانک سپه.
28
- قاضی، ابوالفضل. (۱۳۷۷). حقوق اساسی و نهادهای سیاسی. تهران: دانشگاه تهران.
29
- نطنزی، معینالدین. (۱۳۳۶). منتخبالتواریخ. به تصحیح جان اوبن. تهران: کتابفروشی خیام.
30
- محمدیاشتهاردی، محمد. (۱۳۷۱). ایرانیان مسلمان در صدر اسلام و سیر تشیّع در ایران. تهران: سازمان تبلیغات اسلامی.
31
- ملکزاده بیانی، ملک. (۱۳۸۱). تاریخ سکه از قدیمیترین ازمنه تا دورۀ ساسانیان. تهران: دانشگاه تهران.
32
- منز، بئاتریس. (۱۳۹۰). قدرت، سیاست، مذهب در ایران عهد تیموری. ترجمۀ جواد عباسی. مشهد: دانشگاه فردوسی.
33
- میرجعفری، حسین. (۱۳۸۵). تاریخ تیموریان و ترکمانان. تهران: سمت.
34
- یزدی، شرفالدین علی. (۱۳۳۶). ظفرنامه. به تصحیح و اهتمام محمد عباسی. ج ۲. تهران: امیرکبیر.
35
ORIGINAL_ARTICLE
گسست در پیوند نخبگان دینی و سرآمدان قدرت در عصر ساسانیان (مطالعۀ موردی: مانی)
در طول تاریخ ایران بهویژه دورۀ ساسانی، شماری از نخبگان دینی، سیاسی و اجتماعی که قصد داشتند در ساختار جامعه اصلاحاتی انجام دهند، قربانی بستر اجتماعیِ نامساعد همان شرایطی شدند که عزم اصلاح آن را داشتند؛ از جملۀ این نخبگان میتوان به مانی اشاره کرد. اینکه چه مشخصههایی مانی را جزو نخبگان قرار داده است و چرایی و چگونگی حمایت و طرد وی بهوسیلۀ شاهان ساسانی یا به عبارتی تحلیل پیوند و گسست به وجود آمده میان آنان، در چارچوب نظریۀ نخبگان ویلفردو پارتو، هدفی است که این تحقیق بر آن استوار است. روش تحقیق از نوع توصیفی – تحلیلی است. این پژوهش نشان خواهد داد که مانی با توجه به اوضاع مختلط فرهنگی، مذهبی و سیاسی زمانۀ خود، آیینی را که تا حدودی از التقاط با سایر ادیان به وجود آمده بود، بنیان گذارد. این آیین در ابتدا مورد توجه شاپور یکم قرار گرفت که درصدد فرمانروایی بر ایران و انیران بود؛ چراکه ادیان و مذاهب همۀ شاهنشاهی را دربرمیگرفت و سبب یکپارچگی در قلمرو شاهنشاهی میشد؛ در ادامه بهرام یکم، بزرگان و درباریان، وجود مانی را نه فقط به خاطر ترس از جانشینی پادشاه، بلکه به خاطر حسد به علم، توانایی، دارندگیها و محبوبیت وی برنتابیدند و او را به قتل رسانیده و پیروانش را نیز تحت تعقیب قراردادند.
https://jic.uk.ac.ir/article_2226_5752ed364c13dcc19eb3359d3211db66.pdf
2019-08-23
53
90
10.22103/jic.2019.2226
ساسانیان
شاپور یکم
بهرام یکم
نخبگان دینی
مانی
کرتیر
پارتو
پرویز
حسین طلایی
rezvan.a.p@profs.semnan.ac.ir
1
استادیار گروه تاریخ دانشگاه شهید باهنر کرمان
LEAD_AUTHOR
داریوش
سنجری پور
sanjaripour.dariush@gmail.com
2
کارشناس ارشد علوم اجتماعی، دانشگاه تهران
AUTHOR
- ابناثیر، عزالدین. (1383). تاریخ کامل. ترجمۀ سید محمد روحانی. ج 1. تهران: اساطیر.
1
- ابنبلخی. (1374). فارسنامۀ ابنبلخی. توضیح و تحشیه از منصور رستگار فسایی. شیراز: بنیاد فارسشناسی.
2
- ابنندیم، محمد بن اسحاق. (1381). الفهرست. ترجمۀ محمدرضا تجدّد. تهران: اساطیر.
3
- اجلالی، پرویز. (1381). نابخردی انسان: کاوشی در آرا و نظریههای ویلفردو پارتو. تهران: فرهنگ و اندیشه.
4
- آرون، ریمون. (1363). مراحل اساسی اندیشه در جامعهشناسی. چاپ 2. تهران: سازمان انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی.
5
- ازغندی، علیرضا. (1385). نخبگان سیاسی ایران بین دو انقلاب. تهران: قومس.
6
- آشوری، داریوش. (1358). فرهنگ سیاسی. تهران: مروارید.
7
- افلاطون. (بیتا). جمهوریت. ترجمۀ رضا مشایخی. تهران: کانون معرفت تهران لاله زار.
8
- آگاتانگغوس. (1380). تاریخ ارمنیان. ترجمۀ گارون سارکسیان. تهران: ناییری.
9
- آلبری، سی.آر.سی. (1375). زبور مانوی. ترجمۀ ابوالقاسم اسماعیلپور. تهران: فکر روز.
10
- باتومور، تی بی. (1381). نخبگان و جامعه. علیرضا طیب. تهران: شیرازه.
11
- بهار، ملکالشعرا. (1313). زندگانی مانی. تهران: مطبعۀ مجلس.
12
- بیرونى، ابوریحان محمدبن احمد. (1380). الآثار الباقیة عن القرون الخالیة. مصحح پرویز اذکائی. تهران،:مرکز نشر میراث مکتوب.
13
- بیرونی، ابوریحان. (1363). آثارالباقیه. ترجمۀ اکبر داناسرشت. تهران: امیرکبیر.
14
- تقیزاده، سید حسن. (1335). مانی و دین او (دو خطابه در انجمن ایرانشناسی- فراهمآورنده احمد افشار شیرازی). چاپخانه مجلس.
15
- ثعالبی مرغنی، حسین بن محمد. (1372). شاهنامۀ کهن: پارسیِ تاریخ غررالسیر. ترجمۀ محمد روحانی. مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد.
16
- جوزجانی، مهناجالدین عثمان. (1342). طبقات ناصری. جلد اوّل. تصحیح عبدالحی حبیبی. انجمن آثار تاریخ افغانستان.
17
- دریایی، تورج. (1383). شاهنشاهی ساسانی. ترجمۀ مرتضی ثاقبفر. تهران: ققنوس.
18
- دکره، فرانسوا. (1380). مانی و سنّت مانوی. ترجمۀ عباس قدیری. تهران: فرزان روز.
19
- دوشن گیمن، ژاک. (1377). «دین زردشت»، تاریخ ایران از سلوکیان تا فروپاشی دولت ساسانی (جلد سوم ـ قسمت دوم). پژوهش دانشگاه کیمبریج. گردآورنده احسان یارشاطر. ترجمۀ حسن انوشه. تهران: امیرکبیر. صص 344-291.
20
- دینوری، ابوحنیفه احمد بن داود. (1371). اخبار الطوال. ترجمۀ محمود مهدوی دامغانی. تهران: نشرنی.
21
- رضاقلی، علی. (1388). جامعهشناسی نخبهکشی: قائم مقام، امیرکبیر، مصدق. تهران: نشر نی.
22
- زرینکوب، عبدالحسین. (1375). تاریخ مردم ایران (ایران قبل از اسلام). تهران: امیرکبیر.
23
- سرکاراتی، بهمن. (1378). سایههای شکار شده (مجموعه مقالات). تهران: نشرقطره.
24
- شارلپوش، هانری. (1386)، «وضع مذهب در ایران غربی در زمان ساسانیان». چاپشده در تمدن ایرانی (مجموعه مقالات). ترجمۀ عیسی بهنام. تهران: بنگاه نشر و ترجمۀ کتاب، صص 152-165.
25
- طبری، ابوجعفر محمد بن جریر. (1384). تاریخ الرسل و الملوک. ترجمۀ صادق نشأت. تهران: علمی و فرهنگی.
26
- عریان، سعید. (1382). راهنمای کتیبههای ایرانی میانه (پهلوی-پارتی). تهران: سازمان میراث فرهنگی کشور.
27
- فردوسی، ابوالقاسم. (1386). شاهنامه، به کوشش دکتر سعید حمیدیان. تهران: نشر قطره.
28
- کریستین سن، آرتور. (1375). ایران در زمان ساسانیان، ترجمۀ رشید یاسمی. تهران: دنیای کتاب.
29
- گیرشمن، رومن. (1380). ایران از آغاز تا اسلام. ترجمۀ محمد معین. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
30
- لوپریاتو، جوزف. (1381). ویلفردو پارتو: دیدگاه زیستشناسی اجتماعی، نظام و انقلاب؛ آیندۀ بنیانگذاران جامعهشناسی. ترجمۀ غلامعباس توسلی. تهران: نشر قومس.
31
- ماکیاولی، نیکولو. (1380). شهریار. ترجمۀ محمود محمود. تهران: عطار.
32
- مسعودی، علیبن حسین. (1387). مروّجالذهب. ترجمۀ ابوالقاسم پاینده. ج 1. تهران: علمی و فرهنگی.
33
- مشکور، محمد جواد. (1347). تاریخ اجتماعی ایران در عهد باستان. تهران: چاپخانۀ دانشسرای عالی.
34
- معین، محمد. (1381). فرهنگ فارسی. تهران: سرایش.
35
- مقدسی، مطهّر بن طاهر. (1349). آفرینش و تاریخ. ترجمۀ محمدرضا شفیعیکدکنی. ج 3. تهران: انتشارات بنیاد فرهنگ ایران.
36
- نامۀ تنسر به گشنسپ. (1354). تصحیح مجتبی مینوی با همکاری محمداسماعیل رضوانی. تهران: خوارزمی.
37
- نصراللهزاده، سیروس. (1384). نام تبارشناسی ساسانیان از آغاز تا هرمز دوم. تهران:سازمان میراث فرهنگی و گردشگری.
38
- نقیبزاده، احمد. (1385). درآمدی بر جامعهشناسی سیاسی. قم: مهر.
39
- وامقی، ایرج. (1378). نوشتههای مانی و مانویان. تهران: حوزۀ هنری.
40
- ویدن گرن، گئو. (1352). مانی و تعلیمات او. ترجمۀ نزهت صفای اصفهانی. تهران: پرچم.
41
- ویدن گرن، گئو. (1382). «آیین مانوی و زمینههای ایرانی آن»، تاریخ ایران از سلوکیان تا فروپاشی دولت ساسانی (جلد سوم ـ قسمت دوم). پژوهش دانشگاه کمبریج. گردآورنده احسان یار شاطر. ترجمۀ حسن انوشه. تهران: امیرکبیر. صص 417-446.
42
- یعقوبی، ابنواضح. (1347). تاریخ یعقوبی. ترجمۀ محمدابراهیم آیتی. ج 1. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
43
- یورد شاهیان، اسماعیل. (1380). «تأملی در زندگی و آیین مانی پیامبر ایرانی». چاپشده در مجلۀ بخارا. ش 19، صص 361-372.
44
References
45
- Allberry, C.R.C.,(1940), A Manichaeam psalm-book, Mani-chaean Manuscripts in the Chester Beatty Collection, II, Stuttgart.
46
- Daryaee, Touraj,(2002) "Shahrestanhai Eranshar: A Middle Persian Text on late antique Geography, Epic, and History with Parallel English and Persian Translation, and Commentary" , Costa Mesa, Mazda Publishers
47
- Dignas (B.), Winter (E.), 2007, Rome and Persia in Late Antiquity: Neighbours and Rivals, Cambridge and New York, Cambridge University Press .
48
- Dio cassius, (1927), Roman History, Vol. IX (Books 71-80), Loeb Classical Library (No.177), London and New York.
49
- Drijvers, J. W. (2009), " Rome and the Sasanid Empire: Confrontation and Coexistence" in A Companion to Late Antiquity, ed. P. R ousseau,With the assistance of Jutta Raithel, Oxford, Wiley–Blackwell, pp.441-455.
50
- Gnoli, G. (1989), The Idea of Iran, An Essay on its Origin, Istituto Italiano per il Medio ed Estremo Oriente, Roma.
51
- Huyse, Philip (1998). "Kerdir and the first Sasanians". In Nicholas Sims-Williams (ed.). Proceedings of the Third European Conference of Iranian Studies. 1. Wiesbaden. pp. 109–120.
52
- Huyse, Philip (1999), Die dreisprachige Inschrift Šābuhrs I. an der Ka⁽ba-i Zardušt (ŠKZ), Band I, Londres, SOAS, (Corpus Inscriptionum Iranicarum. Part III. Pahlavi Inscriptions).
53
- Jackson, A.V.W, (1965), Zorastrian Studies, New York.
54
- Marshall, Alasdair J. (2007), Vilfredo Pareto’s Sociology (A Framework for Political Psychology), University of Derby, UK.
55
- Ort, L.J.R., (1967), Mani A – Historical Description of his personality, Leiden.
56
- Pareto, vilfredo (1964), Trattato di Sociologia Generale, Edizioni di Comunità, Milano.
57
- pareto, vilfredo (1961), "the circulation of elites", theories of society (foundations of modern sociological theory), edited by Talcott parsons et al, the free press of glencoe, Inc, a division of the crowell-collier publishing company.
58
- Puech, H.Ch., (1949) le Manicheisme, son fondateur-sa doctrine, paris.
59
- Rawlinson, George, (1876), The Seventh Great Oriental Monarchy, London:Long mans green and co.
60
- Shahbazi, A. Sh.,(1988), "Bahrām i. Bahrām I", Ehsan yarshater(Ed), Encyclopaedia Iranica,Vol. III, london and New York, Routledge & Kegan paul,(pp. 515-516).
61
- Shayegan, M.R. (2004), "Hormozd I", Ehsan yarshater(Ed), Encyclopaedia Iranica, Vol XII, New York, (pp. 462-464).
62
- Sprengling.M, (1953) Third century Iran Sāpor and Kartir, Pripared and distributed at the orintial institute university of Chicago, Chicago, The Institute.
63
- Sztompka. P. (1974), system and function: toward a theory of society. (New York: academic press).
64
- The Kephalaia of the Teacher: The Edited Coptic Manichaean Texts in Translation with Commentary, (1995), Iain Gardner(ed) New York & Koln, Leiden: E. J. Bril.
65
- Whitby, L. M. (1988) The Emperor Maurice and his Historian: Theophylact Simocatta in Persian and Balkan Warfare, Oxford Historical Monographs.
66
- Zaki Badawi,A. (1986), Dictionary of the social sciences, Beirut.
67
ORIGINAL_ARTICLE
شکل گیری قوای سه گانه ارتش ایران در دوره پهلوی اول
بررسی دوره تاریخی مابین سالهای 1300 تا 1320 ش، نشانگر آن است که سازمان ارتش و تشکیلات نظامی ایران، دگرگونیهای عمدهای را تجربه نموده است. بر اساس سیاستهای دولت پهلوی اول، نظامی گری با ایجاد امنیت، موجب پیشرفت کشور در ابعاد گوناگون سیاسی، اقتصادی و روابط خارجی می شد. در نتیجه بخش مهمی از آنچه اصلاحات دوره پهلوی اول خوانده میشود، در بعد نظامی انجام گرفت. ارتش نوین ایران در دوره پهلوی اول با تاکید بر ارکان و قوای سه گانه ،چگونه شکل گرفته است و آیا در یک مطالعه تطبیقی با قشون عصر قاجاریه، شکوفایی و بالندگی در آن به وجود آمده است؟ در انتها پژوهش نتیجه می گیرد که فرایند نوسازی نیروی های مسلح نسبت به دوره قاجاریه نقطه عطف محسوب شده و در این مقطع زمانی به پیدایش دگرگونی های ساختاری ، تأسیس ارکان حرب کل قشون،شکل گیری لشکرهای چندگانه،تاسیس قوای سه گانه زمینی و هوایی و دریایی،لباس مشخص، تفکیک درجات، سازمان مدون مالی،آموزش نیروی انسانی ، تجهیز به تسلیحات جدید ، آموزش نیروی انسانی در داخل و خارج از کشور،در ارتش ایران منجر گردید.
https://jic.uk.ac.ir/article_2229_550ccdf0f0f6ef1dab03f8a01a3e9052.pdf
2019-08-23
91
121
10.22103/jic.2019.2229
پهلوی اول
ایران
ارتش
اصلاحات
قوای سه گانه
محمدجعفر
چمنکار
1
دانشیار گروه تاریخ دانشگاه ارومیه
LEAD_AUTHOR
-آبراهامیان، یرواند.1377. ایران بین دو انقلاب، درآمدی بر جامعه شناسی سیاسی ایران معاصر. احمد گل محمدی فتاحی ولی لایی، چ دوم، تهران، نشرنی.
1
- بابن و هوسه، (1363)، سفرنامه جنوب ایران، ترجمه وتعلیقات از محمد حسن خان اعتماد السلطنه، به اهتمام میر هاشم محدث، تهران، دنیای کتاب.
2
- رائین، اسماعیل. 1356. دریانوردی ایرانیان از عصر استعمار تا امروز. چ اول. تهران. جاویدان.
3
- رسایی، فرج الله. بی تا. دو هزار و پانصد سال بر روی دریاها. چ اول. تهران. بدون ناشر.
4
- عاقلی، باقر؛ 1377،رضا شاه و قشون متحد الشکل، تهران، انتشارات نامک،.
5
- طلوعی، مرتضی. 1355. تاریخ 50 ساله نیروی هوایی شاهنشاهی ایران. چ اول. تهران. انتشاران نیروی هوایی شاهنشاهی.
6
- فوران، جان. 1383. مقاومت شکننده. احمد تدین. چ سوم. تهران رسا.
7
قائم مقامی، جهانگیر. 1345. تاریخ ارتش نوین ایران. جا. چاپ اول. تهران. انتشارات ارتش.
8
- قدیمی، ذبیح الله. 1326. تاریخ 25 ساله ارتش شاهنشاهی ایران. چ اول. تهران آریان.
9
- کاتوزیان، محمد علی. 1368. اقتصاد سیاسی ایران. محمد رضا نفیسی، کامبیز عزیزی. چ اول. تهران. پاپیروس، 1368.
10
- کاظمی، محمد. البرز، منوچهر. 1355. تاریخ پنجاه ساله نیروی زمینی شاهنشاهی ایران. چ اول. تهران. آیین ملی بزرگداشت پنجاه سال شاهنشاهی پهلوی.
11
- گروه نویسندگان، (۱۳۷۲)، پیشگامان پرواز در ایران، تهران، انتشارات ارتش جمهوری اسلامی ایران، سازمان عقیدتی و سیاسی.
12
- محبوبی اردکانی، حسین. 1376. تاریخ مؤسسات تمدنی جدید در ایران، ج دوم و سوم، چ دوم. تهران. دانشگاه تهران.
13
- مدنی، احمد. 1341. دریانوردی خلیج فارس و پیشینههای تاریخی آن. چ اول. تهران. اداره کل انتشارات و رادیو.
14
- معتضد، خسرو. 1377. تنش بزرگ، روابط خارجی ایران در دوران رضاشاه از 1300 تا 1320 ش. تهران. پیکان.
15
- نفیسی، سعید. 1345. تاریخ معاصر ایران از کودتای سوم اسفند 1299 تا بیست و چهارم شهریور. چ اول. تهران. فروغی.
16
- هاشمی، عامر. 1374. برگی از تاریخ جنوب ایران. چاپ الکترونیک به صورت ای بوک.
17
- هوشنگ مهدوی، عبدالرضا. 1369. تاریخ روابط خارجی ایران از ابتدای دوره صفویه تا پایان جنگ جهانی دوم. چ چهارم. تهران. امیر کبیر.
18
- یکرنگیان، میرحسین. 1336. گلگون کفنان، گوشهای از تاریخ نظامی معاصر از عصر درخشان صفوی تا حادثه ناگوار شهریور 1320. چ اول. تهران. کتابفروشی محمد علی علمی
19
-اسناد:
20
-آرشیو سازمان اسناد ملی ایران. سند شماره 5983، 1307 ش
21
- آرشیو سازمان اسناد ملی ایران. سند شماره 240000870، 1308 ش
22
- آرشیو سازمان اسناد ملی ایران. سند شماره 240001460، 1318 ش
23
- آرشیو سازمان اسناد ملی ایران. سند شماره 240002511، 1307 ش
24
- آرشیو سازمان اسناد ملی ایران. سند شماره 240000292، 1320 ش
25
- آرشیو سازمان اسناد ملی ایران. سند شماره 240001138، 1308 ش
26
- آرشیو سازمان اسناد ملی ایران. سند شماره 240000276، 1309 ش
27
- آرشیو سازمان اسناد ملی ایران. سند شماره 240000153، 1309 ش
28
- آرشیو سازمان اسناد ملی ایران. سند شماره 3130، 1314 ش
29
- آرشیو سازمان اسناد ملی ایران. سند شماره 8368، 1308 ش
30
- آرشیو سازمان اسناد ملی ایران. سند شماره 3042، 1317 ش
31
- آرشیو سازمان اسناد ملی ایران. سند شماره 7559، 1317 ش
32
- آرشیو سازمان اسناد ملی ایران. سند شماره 8051، 1318 ش
33
- آرشیو سازمان اسناد ملی ایران. سند شماره 9208، 1317 ش
34
- آرشیو سازمان اسناد ملی ایران. سند شماره 4267، 1315 ش
35
- آرشیو سازمان اسناد ملی ایران. سند شماره 4719، 1302 ش
36
- آرشیو سازمان اسناد ملی ایران. سند شماره 5376، 1304 ش
37
- آرشیو سازمان اسناد ملی ایران. سند شماره 3831، 1306 ش
38
- آرشیو سازمان اسناد ملی ایران. سند شماره 4278، 1315 ش
39
- آرشیو سازمان اسناد ملی ایران. سند شماره 4279، 1314 ش
40
- آرشیو سازمان اسناد ملی ایران. سند شماره 240002721، 1302 ش
41
- آرشیو سازمان اسناد ملی ایران. سند شماره 240001701، 1316 ش
42
- آرشیو سازمان اسناد ملی ایران. سند شماره 5756، 1303 ش
43
- مجموعه قوانین مجلس شورای ملی، قانون مصوب 20 بهمن 1304.
44
- مجموعه قوانین مجلس شورای ملی، قانون مصوب 4 اسفند 1305.
45
- مجموعه قوانین مجلس شورای ملی، قانون مصوب 20 خرداد 1316.
46
- مجموعه قوانین مجلس شورای ملی، قانون مصوب 11 دی 1317.
47
نشریات:
48
- اطلاعات، ۳/3/1306 ش.
49
- ؛28/12/1306 ش.
50
- ؛ 4/7/1305 ش.
51
- ؛23/11/1306 ش.
52
- ؛ 26/11/1306 ش.
53
- ؛ 15/8/1311 ش.
54
- ؛ 16/8/1311 ش.
55
- ؛22/11/1305 ش.
56
- ؛2/12/1305 ش.
57
- ؛26/8/1317 ش.
58
- ؛15/8/1306 ش.
59
- ؛16/8/1305 ش.
60
- چهره نما،1332ق، ش10 .
61
- ؛ 1332ق،ش 14.
62
- حبل المتین،2/10/1302 ش، ش 1.
63
- دولت علّیۀ ایران، 29 ذی القعده 1293،ش1.
64
- ستارۀ ایران، 1301ش،1922م، ش 3.
65
- ستارۀ شرق،27ربیع الاوّل 1340ق،6 قوس 1300ش،ش1.
66
- طوفان، 11ذی الحرام1329ق، 2 سنبله ش1300.
67
- ؛ 10 صفرالمظفر 1340 ،24میزان 1300،ش 10،س اوّل.
68
- ؛ 22صفر المظفر1340، 1عقرب 1300 ش ،ش17،س اوّل.
69
- ؛ 26 صفرالمظفر1340، 5 عقرب 1300ش،ش 18،س اوّل.
70
- قشون، ش 1، برج حوت 1300
71
- ؛ ش 2، 9 برج حوت 1300 ش ۰
72
- ؛ ش 11، سال ۴، آبان 1304 ش.
73
- ؛16 برج حوت 1300 شماره 3، سه شنبه 7 رجب 1340.
74
- کاوه، 14 شعبان 1338، ش7.
75
- مریخ، چهارشنبه 21 محرم الحرام 1296، ژانویه 1849، نمره دوم.
76
- نوبهار، 16 میزان 1301.
77
References
78
- Jackson, A.J. (1966) The de Havilland Tiger Moth: Aircraft Profile No. 132. Leatherhead, Surrey, UK: Profile Publications Ltd.
79
- Flugzeug info net. (2015). The web portal. Aircraft Encyclopedia.
80
ORIGINAL_ARTICLE
بازتاب روابط تجاری ایلام و بابل در اسناد دوره هخامنشی
شوش و بابل دو پایتخت مهم دولتهای پیش از هخامنشی بودند که در دوره هخامنشی همچنان به عنوان پایتختهای اداری و زمستانی ایفای نقش میکردند. این دو شهربنشین مهم هر کدام موظف به دادن خراج و هدایای زیادی به دربار هخامنشی بودند. آنها از روابط بازرگانی خوبی پیش از دوره هخامنشی برخوردار بوده و در این دوره با ورود به پهنه شاهنشاهی هخامنشی که گستردهتر از همه دولتهای پیشین بود، از موقعیت بهتری در امر بازرگانی برخوردار شدند. آنها همچنان به فعالیتهای بازرگانی خود در سطح وسیعتری ادامه داده و با اقداماتی که شاهنشاهان هخامنشی از جمله داریوش یکم انجام دادند، بازرگانی نسبت به دوران قبل پیشرفت بیشتری کرده، به تبع آن امور بازرگانی میان ایلام و بابل نیز مراحل پیشرفت را به سرعت طی کرده و از موقعیت پیش آمده بهترین بهره بردند. برای روابط بازرگانی میان ایلام و بابل در دوره هخامنشی شواهد و اسناد بسیاری باقیمانده که بیانگر گستردگی روابط بازرگانی این دو پایتخت قدیمی میباشد. پژوهش حاضر تلاش خواهد کرد تا با روش توصیفی-تحلیلی و با بررسی اسناد باقیمانده از دوره هخامنشی چگونگی روابط تجاری ایلام و بابل را در این دوره بیان کند.
https://jic.uk.ac.ir/article_2230_101917ff33f7ea6bd25bbae4fc75b5de.pdf
2019-08-23
123
154
10.22103/jic.2019.2230
هخامنشیان
ایلام
بابل
روابط بازرگانی
شرکتهای تجاری
سهم الدین
خزائی
sahmedin.kh@gmail.com
1
استادیار گروه تاریخ دانشگاه لرستان.
LEAD_AUTHOR
فهرست منابع
1
- آمیه، پیر، ۱۳۸۴، تاریخ عیلام، ترجمۀ شیرین بیانی، چاپ چهارم، تهران: دانشگاه تهران.
2
- استولپر، ماتیو ولفگانگ، ۱۳۸۹، تاریخ ایلام، ترجمه شهرام جلیلیان، تهران: انتشارات توس.
3
- بریان، پییر، ۱۳۷۹، تاریخ امپراتوری هخامنشیان؛ از کورش تا اسکندر، ترجمه مهدی سمسار، جلد ۱، تهران: زریاب.
4
- خزائی، سهمالدین، «راههای ارتباطی خشکی در دوره هخامنشی»، پژوهشهای تاریخی، سال ۸، شماره ۴، زمستان ۱۳۹۵، صص ۳۷-۵۸.
5
- خزائی، سهمالدین، ۱۳۹۲، بازرگانی در دوره هخامنشی، رساله دکتری، تهران: دانشگاه تهران.
6
- داندامایف، محمد ا. ، ۱۳۹۱، ایرانیان در بابل هخامنشی، ترجمه محمود جعفری دهقی، تهران: ققنوس.
7
- ستوده، حسینقلی، «قلمرو شاهنشاهی هخامنشی»، بررسیهای تاریخی، سال ۶، شماره ویژه، مهر ۱۳۵۰، صص ۶۹-۱۲۶.
8
- شییرا، ادوارد، ۱۳۸۶، الواح بابل، ترجمه علیاصغر حکمت، چاپ سوم، تهران: علمی و فرهنگی.
9
- کامرون، جورج، ۱۳۶۵، ایران در سپیده دم تاریخ، ترجمه حسن انوشه، تهران: علمی و فرهنگی.
10
- کتاب مقدس عهد عتیق، ۱۹۵۴، دارالسلطنه لندن: انتشارات بریتیش و فورِن بَیبل سوسایِتی.
11
- کتابهایی از عهد عتیق (کتابهای قانونی ثانی) بر اساس کتاب مقدس اورشلیم، ۱۳۸۲، ترجمه پرویز سیار، تهران: نشر نی.
12
- کینگ، لئونارد ویلیام، ۱۳۸۶، تاریخ بابل از تأسیس سلطنت تا غلبه ایرانیان، ترجمه رقیه بهزادی، چاپ دوم، تهران: علمی و فرهنگی.
13
- گیرشمن، رومن، ۱۳۸۴، ایران از آغاز تا اسلام، ترجمه محمد معین، تصحیح میترا مهرآبادی، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
14
- واترز، متیو، ۱۳۹۱، پژوهشی در تاریخ ایلام نو، ترجمه نادر میرسعیدی، تهران: ققنوس.
15
- هینتس، والتر، ۱۳۷۶، دنیای گمشده عیلام، ترجمه فیروز فیروزنیا، تهران: علمی و فرهنگی.
16
References
17
- Augapfel, J., 1917, Babylonische Rechtsurkunden aus der Regierungszeit Artaxerxes I und Darius II, Wien.
18
- Boardman, John, N. G. L. Hammond, D. M. Lewis, & M. Ostwald (eds.), 1988, The Cambridge Ancient History, vol. 4: Persia, Greece and Western Mediterranean c. 525 to 479 B.C., Cambridge: Cambridge University Press.
19
- Boll, F. M. Th., 1939, Assyrische en Nieuw = Babylonische Oorkonden, Amsterdam.
20
- Brinkman, J. A., 1969, “Ur: The Kassite Period and the Period of the Assyrian Kings”, Or. 38, pp. 310-348.
21
- Cameron, George G., 1965, “New Tablets from the Persepolis Treasury”, JNES 24, pp. 167-192.
22
- Cardascia, G., 1951, Les Archives des Murashu, Paris.
23
- Dandamayev, M. A. and Lukonin, V. G., 1989, The Culture and Social Institutions of Ancient Iran, Cambridge: Cambridge University Press.
24
- Dandamayev, M. A., 1972, “Connections between Elam and Babylonia in the Achaemenid Period”, The Memorial Volume of the Vth International Congress of Iranian Art and Archaeology I, Tehran, pp. 258-264.
25
- Dandamayev, M. A., 1984, Slavery in Babylonia from Nabopolassar to Alexander the Great (626-331 B.C.), Northern Illinois University Press.
26
- Dandamayev, M. A., 1992, “Commerce: ii, in the Achaemenid Period”, EIr, vol. 6, pp. 59-61.
27
- Dandamayev, M.A., 1986, “Šušan in the Murašū Documents”, in the Meyer, L., Gaschhe, H., and Vallat, F. (eds.), Fragmenta Historiae Aelamicae: Mélanges offerts à M. J. Steve, Paris, pp. 289-290.
28
- Diodorus of Sicily, 1968, The Library of History, vol. 1-2, translation By C. H. Oldfather, Cambridge (Mass.) & London: The Loeb Classical Library.
29
- Driver, G. R., 1957, Aramic Documents of the Sixth Century B. C., Oxford.
30
- Ebeling, E., 1952, “Die Rüstung eines babylonischen Panzerreiers nach einem Vertrag aus der Zeit Darius II”, ZA 50 (N.F. 16), pp. 203-213.
31
- Gershevitch, Ilya (ed.), 1985, the Cambridge History of Iran, vol. II: the Median and Achaemenian periods, Cambridge: Cambridge University Press.
32
- Ghirshman, R., 1954, Suse. Village perse-achéménide, M.M.A.I. 36, Paris.
33
- Hallock, R. T., 1969, Persepolis Fortification Tablets, Chicago.
34
- Herodotus, 1957, The Persian Wars, translated by A. D. Godley, Cambridge (Mass.) & London: The Loeb Classical Library.
35
- Joannés, F., 1989, “Un quartier fantôme de Babylone”, N.A.B.U. (vol. 3).
36
- Kent, Ronald G., 1953, Old Persian, Grammer, Texts, Lexicon (Second Edition), American Oriental Society, New Haven.
37
- Kuhrt, Amélie, 1988, “Babylonia from Cyrus to Xrexes”, CAH IV, pp. 112-138.
38
- Kuhrt, Amélie, 1990, “Achaemenid Babylonia: Sources and Problems”, AchHist IV, pp. 177-194.
39
- Lambert, M., 1964, “Le destin d’Ur et les routes commerciales”, RSO 39, pp. 89-109.
40
- Langdon, S., 19912, Die neubabylonischen koenigsinschriften, Leipzig.
41
- Lutz, H. F., 1928, An agreement between a Babylonian feudal lord and his retainer in the region of Darius II (UCP 9/iii), Berkeley, Calif.
42
- Olmestead, A. T., 1948, History of Persian Empire, Chicago & London: the University of Chicago Press.
43
- Olmestead, A. T., 1948, History of Persian Empire, Chicago & London: the University of Chicago Press.
44
- Oppenheim, A. L., 1969, “Essay on Overland Trade in the First Millennium B.C.”, Journal of Cuneiform Studies 21, pp. 236-54.
45
- Salles, Jean François, 1987, “The Arab-Persian Gulf in the Seleucid period” in: Kuhrt & Sherwin-White, Hellenism in the East: the interaction of Greek and non-Greek civilizations from Syria to Central Asia after Alexander, London, pp. 75-109.
46
- Soden, W. von, 1959, “Assyriologische Miszellen”, WZKM, Bd. 55, pp. 49-51.
47
- Stolper, M. W. , 1984, “The Neo-Babylonian Text from the Persepolis Fortification”, JNES 43/4, pp. 299-310.
48
- Strassmaier, J. N., 1890a, Inschriften von Cambyses, könig von Babylon (521-485 v. Chr.) (Babylonische Texte 8-9), Leipzig.
49
- Strassmaier, J. N., 1890b, Inschriften von Cyrus, könig von Babylon (538-529 v. Chr.) (Babylonische Texte 7), Leipzig.
50
- Strassmaier, J. N., 1893, “Einige kleinere babylonische Keilschrift texte aus dem Britischen Museum”, in: Actes du Huitieme Congres International des Orientalistes, Deuxieme partie, Leiden, pp. 1-35.
51
- Strassmaier, J. N., 1897, Inschriften von Darius, könig von Babylon (521-485 v. Chr.) (Babylonische Texte 10-12), Leipzig.
52
- Unger, E., 1970, Babylon, Die heilige Stadt nach der Beschreibung der Babylonier, Berlin.
53
- Ungnad, A., 1941-1944, “Das Haus Egibi”, AfO 14, pp. 57-64.
54
- Ungnad, A., 1959, “Neubabylonische Privaturkunden aus der Sammlung Amherst”, Afo 19, pp. 79-81.
55
- Vallat, F., 1971, “Deux nouvelles chartes de fondation d’un palais de Darius I”, Syria 48, pp. 53-59.
56
- Vallat, F., 1972, “Deux inscriptions élamites de Darius I”, StIr 1, pp. 3-13.
57
- Vallat, F., 1998, “Elam i: the history of Elam”, EIr, vol. 8, pp. 301-313.
58
- Van Driel, G., 1987, “Continuity or decay in the late Achaemenid period: evidence from southern Mesopotamia”, AchHist I, pp. 159-181.
59
- Walker, C. B. F., 1980, “Elamite Inscriptions in the British Museum”, Iran 18, pp. 75-81.
60
- Weingort, S., 1939, Das Haus Egibi in neubabylonischen Rechtsurkunden, Berlin.
61
- Weisman, D. J., 1966, “Some Egyptians in Babylonia”, Iraq 28, pp. 154-158.
62
- Zadok, Ran, 1976, “On the Connections between Iran and Babylonia in the Sixth Century B.C.”, Iran 14, pp. 61-78.
63
- Zadok, Ran, 1984, “New Documents from the Chaldean and Achaemenian Periods”, Orientalia Lovaniensia Periodica 15, pp. 65-75.
64
- Zadok, Ran, 1987, “Peoples from the Iranian Plateau in Babylonia during the Second Millennium B.C”, Iran 25, pp. 1-26.
65
ORIGINAL_ARTICLE
تَرکان خاتون سُلغُری و گسترش نفوذ مغولان در جنوب ایران (661-658 ه.ق)
یکی از معدود زنانی که در تحوّلات سیاسی جنوب ایران در قرن هفتم نقشآفرینی کردند، ترکانخاتون همسر سعد بن ابوبکر از دودمان اتابکان سلغری بود. وی طی سالهای 658 تا 661 ه.ق همزمان با تأسیس حکومت ایلخانان مغول، در فارس فرمان راند. وی مناسبات مسالمتآمیزی با هلاکوخان برقرار کرد و دختر خود ابشخاتون را به ازدواج یکی از پسران هلاکو درآورد. ظرف شش سال بعد از مرگ او، بیشتر اختیارات حکومت محلّی از اتابکان سلب گردید و فارس ضمیمة تشکیلات کشوری ایلخانان شد. پژوهش حاضر، رابطة احتمالی اقدامات ترکانخاتون با گسترش نفوذ مغولها در جنوب ایران را بررسی کرده است. شواهد موجود نشان میدهد که تدبیر ترکانخاتون در نزدیکی به ایلخانان از طریق ازدواج دخترش با پسر هلاکوخان، با وجود اینکه در کوتاه مدت به حفظ ثبات و امنیت در فارس و ممانعت از حملة مغولان به جنوب ایران کمک کرد؛ اما در دراز مدت به تعمیق اختلافات داخلی، نابودی حکومت اتابکان و گسترش نفوذ مغولان منجر شد. این پژوهش با رویکرد توصیفی- تحلیلی انجام شده و دادههای مورد نیاز با تکنیک کتابخانهای از منابع دست اوّل دورة ایلخانان فراهم آمده است.
https://jic.uk.ac.ir/article_2231_d9748df4abee5d941c84bb876eb02dce.pdf
2019-08-23
155
174
10.22103/jic.2018.2231
فارس
ترکانخاتون سلغری
ایلخانان
اتابکان
علی
رسولی
rasooli@pgu.ac.ir
1
عضو هیئت علمی گروه تاریخ، دانشگاه خلیج فارس
LEAD_AUTHOR
- باستانی پاریزی، محمدابراهیم، (مصحّح). (1355). تاریخ شاهی قراختاییان. تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
1
- بناکتی، داود بن محمد. (1384). روضه اولیالالباب فی معرفه التّواریخ و الانساب (تاریخ بناکتی). به کوشش جعفر شعار. تهران: انجمن آثار ملّی.
2
- بیضاوی، عبدالله بن عمر. (بیتا). نظامالتّواریخ. به اهتمام و تصحیح بهمن میرزا کریمی. تهران: کتابخانة علمی.
3
- جوزجانی، منهاجالدین عثمان. (1342). طبقات ناصری. تصحیح عبدالحیّ حبیبی. ج 1. کابل: انجمن تاریخ افغانستان.
4
- خواندمیر، غیاثالدّین بن همامالدین حسینی. (1353). حبیبالسّیر. ج 2، چاپ 2، تهران: کتابفروشی خیام.
5
- خیراندیش، عبدالرسول. (1387). «شورش سلجوقشاه سلغری علیه مغولان و اندیشة او برای عبور از دریای پارس». چاپشده در مجلّة پژوهشهای تاریخی ایران و اسلام. دانشگاه سیستان و بلوچستان. سال 2، ش 3، پاییز و زمستان، صص 93- 104.
6
- خیراندیش، عبدالرسول. (1394). فارسیان در برابر مغولان. تهران: آباد بوم.
7
- زرکوب شیرازی. (1350). شیرازنامه. به کوشش اسماعیل واعظ جوادی. تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
8
- سعدی، شیخ مصلحالدین. (بیتا). کلّیات. تصحیح محمدعلی فروغی. تهران: جاویدان علمی.
9
- شبانکارهای، محمدبن علی. (1376). مجمعالانساب. تصحیح میرهاشم محدّث. چاپ 2. تهران: امیرکبیر.
10
- غفاری، قاضی احمد. (1343). تاریخ جهانآرا. تهران: کتابفروشی حافظ.
11
- فصیحی خوافی. (1341). مجمل فصیحی. تصحیح محمود فرّخ. جلد 1. مشهد: باستان.
12
- لمبتون، آن. کی. اس. (1372). تداوم و تحوّل در تاریخ میانة ایران. ترجمة یعقوب آژند. تهران: نشر نی.
13
- مستوفی، حمدالله. (1364). تاریخ گزیده. به اهتمام عبدالحسین نوایی. چاپ 3، تهران: امیرکبیر.
14
- منشی کرمانی، ناصرالدین. (1328). سمطالعلی للحضره العلیا. تصحیح عبّاس اقبال. تهران: شرکت سهامی چاپ.
15
- میرخواند، میر محمد بن سیّد برهانالدین خاوند شاه. (1339). تاریخ روضهالصّفا. جلد 4. تهران: خیام، مرکزی، پیروز.
16
- نطنزی، معینالدین. (1336). منتخبالتّواریخ. تصحیح ژان اوبن. تهران: خیام.
17
- وصّافالحضره، فضلالله بن عبدالله شیرازی. (1338). تجزیهالامصار و تزجیهالاعصار (تاریخ وصّاف). به اهتمام محمد مهدی اصفهانی. تهران: ابنسینا.
18
- همدانی. رشیدالدین فضلالله. (1338). جامعالتّواریخ.. به کوشش بهمن کریمی. جلد 2. تهران: اقبال.
19